25 avril 2024
spot_img
AccueilPolitiqueAḍu n tnekra (lḥirak) anda yella ?

Aḍu n tnekra (lḥirak) anda yella ?

Hirak Tanekra

Tanekra yentin/ibdan di Kherraṭa deg wass n 16 furar 2019, neɣ di Lezzayer deg wass n 22 furar 2019 syin tessaɣ i tmurt akken akk tella, tbeddel tamuɣli swayes ẓerren Izzayriyen tamurt-nsen, tbeddel daɣ tamuɣli swayes d-ẓerren iberraniyen tamurt n Lezzayer.

Mačči d tikerkas, d ayen illan.

Tikliwin di yal tamdint i d-isduklen imelyunen n yemdanen, si 2019 armi d tafsut 2020, anda ur telli truẓi, ur illi udegger, ur illi umennuɣ, irna ccan i tmurt n Lezzayer, ɣas adabu iwwet akken yezmer akken ad isker ccwal di yal tikli. Maca Izzayriyen ur ɣlin di yal ticerket i tudi temsulta akked at war udem.

Amaḍal, s yal TV i d-yusan, iẓra-d tikliwin n talwit di yal tama, anda ddan yemdanen, meẓzi meqqer, d argaz d tameṭṭut, di tegmat d leqder.

- Advertisement -

Tamuɣli-nni, mačči d lɛadda n tmura n tiers-monde, anda tikli n tmesbanit d lebda tezdi akked herrwel d tazzla n idammen. Tanekra n Lezzayer tekkes yir udem n takriṭ i yeddan, zun d tacmat akked iselwan ur ntekkes.

Tagrawla tamezwarut i yessawḍen s tikliwin n talwit n 2019, tbeddel udem n tmurt.

D tidet, terra-d iseɣ i yizzayriyen. D win kan i d amaynut si 1962, asmi refden Izzayriyen aqerru-nsen s tfenṭazit, acku umnen kksen tabarda i yasen-terra temharsa n Fransa, azal n lqern d uzgen.

Ansi d-ikka waḍu amaynut ibeddlen udem n tmurt ?

Tamurt tbeddel, ma d adabu ur ibeddel seg uẓar, ɣas beddlen wudmawen, ufraren-d yismawen nniḍen. Maca, tidet, d win illan i yellan si 1962, d adabu n iserdasen.

Ayen ibeddlen di tmurt, si furar 2019, d abrid kan : d Izzayriyen i d-ikkren, yal yiwen s yisem-is kan, akken taggara ad tbeddel tmurt ɣer wayen ilhan ; ur illi ukabar neɣ tuddsa  yeffren si deffir, akken ad tewwet s yal taḥilet, akken ad tazzel ad tettef akursi n udabu (amkan n udabu yellan).

Wid d-ikkren ad uraren urar n tḥila, si ddaw tmurt, d imeṭturfan inselmen kan. Kksen ijellaben akked ičumar akken ad fken anza ɣer izzayriyen iteddun deg iberdan. Maca, urar-nsen iban-d ur iffir, taggara rran aḍar ɣer deffir.

Nezmer ad d-nini « tamsalt tefra » : ur izmir ad d-yas liser, neɣ ad ibeddel udabu, syin ad d-ilal win ibedden ɣef tefranin deg ur illi usekkak, ma yella ur tezwar talwit. Timura n umaḍal i yufraren deg unnar n izerfan, d win i d abrid-nsent.

Tanekra/hirak ur tessaweḍ. Ayɣer ur tessaweḍ ?

Mačči d iswi amezwaru (afrag akken ur d-ittaded Bouteflika i tikkelt tis 5, ɣas netta zun immut, iqqen deg uceryun seg waṭtan n AVC di 2013) i d-issuffɣen imelyunen n Izzayriyen ɣer iberdan. Tasebbiwt d asirem n ubeddel n tsertit, n udabu, n tudert n tmara : d asirem azekka ad yali wass amaynut ɣef tmurt n Lezzayer !

Di tnekra-s, aɣref Azzayri yedda deg ubrid n tmura yufraren, timura n tugdut anda tamesbanit tga azal, tezmer ad tbeddel tasertit n udabu, tezmer ad tbeddel adabu s timmad-is. Izzayriyen ur d-ffiɣen ɣer ṭtrad s ibeckiḍen.

Maca, zdat-nsen llan iserdasen i yellan d afud n udabu si … 1962.

Jiniral Gaid Salaḥ akked wid illan am netta rran-d tibbura. D nitni i d adabu n tidet, mačči d wid ibedden d akbab n tebḥirt di El Muradya.

Tiɣri n tnekra/hirak, mačči d anza n win immuten

Azekka, d tamara ad ibeddel ubrid, neɣ ad tbeddel tikli, akken aɣref Azzayri ad isbedd netta adabu iwatan i tmurt. ɣas asif hraw idrem, abrid idyeq, izmer ad yili usaka i tzegra deg ubrid n tugdut.

S tidett, tilufa n Russia di ṭṭrad di Ukrainia rnant-d akken ad irekkel ugar udabu n Lezzayer, ad izzenz ugar lgaz d petrole, ma d timura n Urupa ad qqnent allen-nsent. Maca, tasertit n tmurt ara tt-ibeddlen d at tmurt, mačči si berra ad d-tas tebburt.

Akken ibɣu yeḥḍem udabu s ucuddu n imeḥbas di yal tama, s tukksa n tdukliwin iteddun deg ubrid ilhan (RAJ, LADDH, …), taggara yeqqaz tasraft i yiman-is. D imdanen illan deg udabu ara ibeddlen abrid i wasif.

Tella yiwet : tiɣri tameqqrant n imelyunen n Izzayriyen di yal tamdint ur tezmir ad tedwel d anza, acku tanekra/hirak ur tengir. Aẓar-is illa, ɣas iffer ddaw tmurt, azekka ad yefk imɣi, ad yaɣ tiɣaltin (1).

Tiɣri n tnekra/hirak ass-a tella deg umeẓzuɣ n yal aqeddac n udabu, wid-nni yesserwaten s war talast, i yerran izerfan ddaw uḍar-nsen.

Yal yiwen deg-sen ad as-isell i ssut-nni yuɣwas, s tutlayin n ugdud, deg yiḍ deg uzal, ma d netta ad iggani ass deg ad t-id-yaweḍ uḥemmal-nni, ad ittwacudd am wid-nni akk i cudden, netta akked imeddukal-is, wid d-kksen deg yiḍ deg yexxamen-nsen, gar warraw-nsen akked imawlan-nsen.

Mačci d asirem, mačči d asfillet, neɣ d aanni di lberhan n igenwan, d  asalu n izerfan akked wurfan n yal aɣref yettwarzen. Imezwura-nneɣ ssnen-t usalu-nni si nnig 2000 iseggasen, d udem n umennuɣ kan i yettbeddilen yal tikkelt.

Aumer U Lamara

Timerna/Notes

1) « Le ferment du hirak est toujours là ; nul ne sait quand et où il se manifestera » Patrick Baudouin, ancien président de la fédération internationale des droits de l’homme (FIDH), président de la LDH depuis 2022.

Meeting de solidarité avec l’Algérie, 17 février 2023, Bourse du travail, Paris.

ARTICLES SIMILAIRES

Les plus lus

Les derniers articles

Commentaires récents