19 avril 2024
spot_img
AccueilIdéeGulleɣ ur ḥenteɣ, d nek i d aselway n tmurt n Lezzayer ! 

Gulleɣ ur ḥenteɣ, d nek i d aselway n tmurt n Lezzayer ! 

S TMAZIƔT

Gulleɣ ur ḥenteɣ, d nek i d aselway n tmurt n Lezzayer ! 

60 iseggasen deffir timmunent n tmurt di 1962, mazal-aɣ di tgallit !

Ur d-teqqim di tgallit n yiwen (1), akken ibɣu yili win innan, di tallit deg 45 imelyunen n Izzayriyen ẓran adabu n tmurt yella deg ufus n at ukaskiḍ si 1962.

D nitni i d adabu, mačči d yiwen nniḍen. Nnig 14 imelyaren US $ i sserɣayen yal aseggas, yiwen ur izmir ad t-id-yali wawal, sbedden win i yasen-ihwan d ‘’aselway’’, amzun d annay/laâlam n tebḥirt, kksen win i yasen-ihwan. 

Anwa ur nessin awal-nni n kulunil Tahar Zbiri, ameqqran n tserdast (chef d’Etat-Major), di 19 yunyu 1965, mi yekcem deg yiḍ ɣur Ben Bella, di La Villa Joly, inna-yas : « Barakat tmesxir ya si Ḥmimed ! ».   

- Advertisement -

Tamsalt n udabu n tmurt di 2021, ur teqqim di « nniɣ-ak, tenniḍ-i », neɣ di tgallit, « d nek i yesbedden wa neɣ win ». Timucuha-nni yezri wakud/lweqt-nsent. D tiḥila ur nefri yal tamsalt n tmurt, ass-a tekref tagecrirt. Mačči d aselway n Fransa, Emmanuel Macron, i d-isnulfan uguren yellan (2).

Anwa aɣerbal izemren ad iffer tawaɣit n inekraf di yal tiɣremt, tawaɣit n wid irewwlen yal ass di teflukin n waman, fkan aqerru-nsen i yiselman, tawaɣit n ibabaten d tyemmatin ur nezmir ad seččen ad sselsen akken iwata arraw-nsen ?

Adabu yekksen asirem i tmurt, itezzi itenneḍ si 1962, si tḥilett ɣer tayeḍ, si lmut ɣer tayeḍ armi snegren tamurt ɣef uẓar (3), ur illi d adabu. Sin wawalen iqerben, i nnan medden, d ‘’maffia’’ akked ‘’tamhersa tagensant/colonisation intérieure’’, ur sawḍen ad d-fken udem iwatan i ‘’udabu ukaskiḍ’’.

Tamurt mačči d ayla n ugraw, n twacult, n tiɣremt, neɣ n tesnakta/idéologie akken tebɣu tili. Tamurt n  tarwa-s akken llan, bennu-s iseggmen ad yili deg ubrid n tugdut, s tifranin di talwit ur ngi asekkak. 

Asurif-is amezwaru, ass-a, d tilelli n yemdanen yettwarzen ɣef tikta-nsen di leḥbas, ur nɣin ur ukiren.

Ayen nniḍen akk d tikerkas !

A.U. L.

Timerna / Notes :

1) Tadiwennit n Abdelmadjid Tebboune deg uɣmis almani, Der Spiegel, 5/11/2021. (Le Monde du 5/11/2021, APS 6/11/2021).

2) E. Macron a déclenché la colère d’Alger après des propos rapportés le 2 octobre par le quotidien Le Monde accusant le système « politico-militaire » algérien d’entretenir une « rente mémorielle » en servant à son peuple une « histoire officielle » qui « ne s’appuie pas sur des vérités »… Le président français avait également affirmé que « la construction de l’Algérie comme nation est un phénomène à regarder. Est-ce qu’il y avait une nation algérienne avant la colonisation française? Ça, c’est la question (…) ».

3) « Ulac aɣlan azzayri/la nation algérienne’’ ! (« il n’y a pas de nation algérienne, il n’ya que la nation arabe ». D tamuɣli n ‘’les nationalistes arabes’’, wid illan deg udabu di 1976, ɣer yidis n Houari Boumediène, mi llan ttarun tazrawt, avant-projet de charte nationale. (in ‘’J’ai vécu le pire et meilleur’’, mémoires de Md. Saïd Mazouzi, éditions Casbah,  Alger, 2015).

Auteur
Aumer U Lamara, écrivain

 




LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici

ARTICLES SIMILAIRES

Les plus lus

Les derniers articles

Commentaires récents

Qui est desparato ??? on Bonjour Monsieur Trump !
La Loi et la semblance de Loi on Bonjour Monsieur Trump !
Vive la Republique ! on Bonjour Monsieur Trump !
Kichi Duoduma on Bonjour Monsieur Trump !