29 mars 2024
spot_img
AccueilA la uneI kečč a Yugurten d yemdukkal-ik yeččuren leḥbus

I kečč a Yugurten d yemdukkal-ik yeččuren leḥbus

 

Isem i k-fkan imawlan-ik, taddart deg i d tekreḍ, abrid n timmeɣnest i d tewwiḍ, lefhama, tamusni d leḥdaqa i tkesbeḍ d teqbaylit yeččuren ul-ik, aya yettak-d argaz d wezgen, i k-yecban a Yugurten. Taqbaylit i k-id yessekren tɛuzzeḍ-tt tegreḍ-as irebbi, yemma-k izuxxen yes-k, rrant-ak ifadden n wuzzal s yes-sen i tqubleḍ imcumen-ik, imcumen-nneɣ.

Kečč a Yugurten neɣ Qamira, Wisam yecban Mandela, Lwennas neɣ Mira akked yemdukkal-nsen merra d Izumal n teqbaylit, n tmaziɣt. Ferḥet ɣas teččurem leḥbus,tiktiwin-nwen dayen ẓẓant, uɣent, am wass-a ad ǧǧuǧgent. Abrid-nwen yessawaḍ, d ulaqrar ad d yali wass.

Kečč a Yugurten iḥemmlen taẓuri, tudert d tmurt anda i d tekreḍ, rran-k d arebrab, d amcum, d acengu n tmurt… azekka wissen tacrurt ara d-snulfun. Ḥsu yiwen ur sen-d yesli, ulac win i sen-igan azal, ulac win yettamnen axeddaɛ, aḥeqqar d umakar yecban leḥkem azzayri. Nekni neẓra, nessen-ik. Nḥemmel-ik, d Yugurten i d yewwin abrid ugellid-nneɣ ideg i teṭṭfeḍ isem s yiseɣ, nessen irgazen i d tefka taddart n Tefrit. Rnu zdi lqedd-ik tewwiḍ-d abrid n Masin Uharun, ur nerriẓ ur nekni.

- Advertisement -

Ma yella kečč d arebrab,  ihi wid-nni n yiseggasen n ttesɛin amek, d acu-ten?  At Icumar d waklan-nsen yesnegren tamurt, yessuzlen isaffen n yidammen,  ulac abaxix ur xdimen: Seg lqelyan n leṭwafen alami d asenger n tudrin, adabu d wakraren-is, fkan-awen yiwen n yisem! Arebrab. Wwet agejdur ternuḍ! ɣur-sen am win yettbabban agiṭar neɣ win yettbabban leklac irennu ajenwi ar wammas d yiwen-is! Ar yiwen webrid i ttawin ? Taluft am ta ala di Lezzayer neɣ di tmura i tt-yecban i tella, ur ttizwiɣen ur ttiwriɣen! Ula d ungif ifaq d akken d akellex, d askeɛrer, d aseklelli.

Ass-a tban-d, seknen-aɣ-d lebɣi-nsen. Aqbayli ilaq ad yeqqim di temɛict n ddaw uḍar, d iken ur nesɛi azal, azref. S kra i yebɣa ilaq a t-yessuter, ad yesḥullel, ad yezzenz gma-s ɣef duṛu, ad yesqizzeb ad yettɛawad oui oui monsieur… di taggara a s-d inin ala neɣ arǧu, lḥasun settin iseggasen-aya i s-d qqaren: eṭṭef lḥiḍ ar d uɣaleɣ. Ar melmi!

Terḥa-k teqbaylit segmi i meẓẓiyeḍ, teddmeḍ anay amaziɣ tzuxxeḍ yes-s, d anay yettwafernen s tegmatt, seg wul ar Yeknariyen. Anda tella tiɣri Umaziɣ terriḍ-as awal. Tumneḍ zdin-aɣ iẓuran, idammen, d atmaten. Teẓriḍ s yiwen uɛekkaz i nettwawwet, d Azawad neɣ d Amẓabi, d Aqbayli neɣ d Anfusi, d Acawi neɣ d Arifi…  yiwen ur yufi iman-is! Teḥsiḍ bɣan akk tilelli, bɣan akk ad cbun igduden ilelliyen.

Iban assen mi d tewweḍ temsalt n teqbaylit di 2001, tin yerzan izerfan n wegdud Aqbayli,  a s-tegreḍ irebbi. Teddmeḍ anay aqbayli am wayetma-k d yessetma-k, acku tḥulfaḍ yefka-yak-d udem, yerna-d d iccan-ik, yesken-ik-id gar yegduden yemmden… taddart-ik Tifrit tekki di tefrant n wanay aqbayli am Tewrirt Musa, Aweqqas, Canada, Fransa… d ilulufen n yeQbayliyen i d yerran i teɣri n tefrant. Qlilit wanayen di ddunit i yettwafernen, i yeddem wemdan s lebɣi-s. D tugdut am ta i yerran d rrebrab! Ass-a win yumnen s teqbaylit, win ur nebɣi ad irreẓ neɣ ad yeknu, d arebrab. D ta i d Lezzayer tajḍiṭ!

Wwin-k ar leḥbes, am imeyyaten nniḍen, nwan a k-rren takmamt, ad tendemmeḍ, ad teknuḍ, ad terreḍ aḍar, a sen-tessutreḍ smaḥ. Ur ẓrin ara, neɣ ttun, kečč seg wid yesɛeddan tafsut taberkant, anda akken i suzzlen idammen n Leqbayel. Kečč seg wid yeqqaren : win i d yewwḍen ar teqbaylit yewweḍ-iyi-d, yekrez ar waḥdid yawi izgaren-is. Leḥsab-nsen yezleg am wakken zelgen nutni. Ssameɣren-ak taluft acku ẓran anwa i d xali-k.  Nwan ad jerḥen tasa n yemma-k, maɛna ttun ansi i d tekka. Tezdi lqedd-is, tenna-yasen-d lehdur weznen. Tefka-d afud i kra n win yengugan. Teslewlew i mmi-s yettwacekklen, tefreḥ teǧǧa-d Argaz.  D tiyi i d lxalat yeskaren amezruy, d tiyi i d yeskarayen tisutiwin n yiseɣ. Tuɣaleḍ ar silul fessuseḍ ɣas akken taɛkemt ẓẓayet. Ur ttxiq iseggasen ad ɛeddin. D kunwi i d asirem, d kunwi i d azekka, s yes-wen taqbaylit ur tseɛɛu aẓekka.

Farid Benmokhtar

Aselmad di tesdawit Paris VIII

2 Commentaires

LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici