28 mars 2024
spot_img
AccueilIdéeSiweḍ akeddab ar tabburt n… Tullianum !

Siweḍ akeddab ar tabburt n… Tullianum !

S TMAZIƔT

Siweḍ akeddab ar tabburt n… Tullianum !

Adabu yessekcamen imdanen ɣer lḥebs d tissi, d argaz neɣ d tameṭtut, ɣef ulac, ur izmir ad yaɣ abrid n yiseɣ. 

D adabu-nni d-ilulen si tkerkas akked tɣennant n wid yeffren akkin i tlisa di tegrawla tameqqrant, i yekksen asirem i tarwa n tmurt. Yir targit ur tefri.

Ass-a snekren aḥiḥa ɣef umezruy akken ad d-ssisen ccan i yiman-nsen kan, mačči i tmurt n Lezzayer. 

Si yiwet tama d tuttra di tmurt n Fransa akken nettat ad d-tessuter smaḥ ilmend n 132 iseggasen n temhersa/colonisation, si tama nniḍen d tirezzaf n uneɣlaf Lamamra ɣer tesraft n Tullianum, zun tkakin-d amezruy n Yugerten, amkan deg yemmut Yugerten, akken ad wten yis tamurt n Fransa. D tiḥila i tyita ur nessawaḍ. Ayɣer akka ?

- Advertisement -

Awal yettwassen : « axxam-is ur as-izmir, lǧamaâ yeṭṭef-as amezzir ». Akken daɣ adabu yessersen iḍarren-is di tmurt si 1962 ar ass-a : ilmend ad ikcem aḍar afus di tsertit n Fransa, adabu n Lezzayer issefk ad izwir deg wayen izwaren, deg wayen illan di tmurt :

  • Ad issuter smaḥ i Yizzayriyen ɣef uhuddu n tmurt si 1962 ar ass-a,

  • Ad issuter smaḥ ɣef tuqqna n tmurt s ukabar n FLN, ‘’yiwen ukabar’’/parti unique, akked usaḍuf/article 120,

  • Ad issuter smaḥ ɣef nnig 450 yergazen i yenɣa s rsas di tnekra n FFS, si 1963 armi d 1965, 

  • Ad issuter smaḥ ɣef yilmeẓyen yenɣa di tnekra n 1988,

  • Ad issuter smaḥ i wid akk yenɣa ɣef ulac di tnekra n trebrabt tineslemt si 1992 armi d 2000 ur nefri,

  • Ad issuter smaḥ ɣef 128 i yenɣa s rsas di 2001,

  • Ad issuter smaḥ ɣef wid akk yerɣan, i yemmuten deg unebdu 2021 akked wid d-teǧǧa times war axxam, war taferka…

Mi tent-ifra udabu akken zwarent, syin izmer ad izger illel, ad issuter i uselway Macron akken ad issuter netta smaḥ i tmurt n Lezzayer. 

Si tama nniḍen, tarzeft n uneɣlaf Ramtane Lamamra ɣer tesraft n Tullianum di Roma, anda i yettwaḥbes Yugerten, i yemmut si laẓ d usemmiḍ di tegrest n useggas 104, tban-d zun d aɣebbar s allen. Acku ulac tasertit tamaynut si tama n udabu n taârabt-tinneslemt i d-igan aẓar i umezruy n tmurt si lqern wis 7, si tallit n tinneslemt kan, ayen illan akkin i nitni d ‘’lǧahiliyya’’. D asalu n Messali i yellan, i yeddan ar ass-a.

Ma yella-d umaynut, issefk ad d-iban di tilawt/réalité, deg wayen illan, ur izmir ad iqqim di tarzeft ɣer tesraft illan di Roma. Amaynut, neɣ asalu amaynut berra n sin ijerriden n tira di tgejdit/éditorial n El Djeich, issefk ad d-iban di tmurt n Yugerten :

  • Izmer ad yili d ulɣu n Mas Tebboune, win ibedden ass-a d aselway n udabu si 12 dujamber 2020,

  • Izmer ad yili d ulɣu n wid illan nnig-s, ma llan, ‘’at war udem’’ ur issin yiwen.

Ass-nni, mi neẓra annay amaziɣ yesrefrif tama n wannay n Lezzayer, nnig lkazirnat n Lezzayer, si Wehran ar Annaba, nezmer ad nini ibeddel ubrid udabu, tura d adabu n Lezzayer, d win n tarwa n Yugerten.

Ma d ass-a, …

A.U. L.

Timerna / Notes :

1) Tullianum di Roma : « Mamertime Carcere d lḥebs yellan ddaw tmurt, deg-s sin wannagen. Tama n wadda d tasraft, isem-is Tullianum. Tedrem, izzi-yas-d ugadir iqba s uẓru.Yiwen yimi si tama ufella i d tabburt-is, amzun d imi n ucbali. D amkan yexlan, yumes, yettulles, yessagad. » (Salluste), in. ‘’Tullianum, Taggara n Yugerten’’, édition du HCA, Alger 2009.

Auteur
Aumer U Lamara, physicien, écrivain

 




LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici