Site icon Le Matin d'Algérie

« Cité des médias » di Lezzayer : d tagrurt i tuqqna n ineɣmasen !

Liberté de la presse

Di yal tamurt anda ulac tilelli n yemdanen, i bennun tagrurt akken ad qqnen din ineɣmasen (1) akken ur d-iteffeɣ wawal ɣef wayen iḍerrun di tmurt-nni !

Di tmura deg tella tlelli n yemdanen, n ineɣmasen (Marikan, Urupa, Australia…), ulac isem n ‘’cité de l’information’’, ‘’cité des médias’’, neɣ yal isem nniḍen i yebna udabu akken ad isdukel din akk wid ixeddmen deg unnar-nni.

Di tmura-nni, yal aɣmis/ajernan, tal TV ad tewwet ad d-taf ad tili anda tezmer ad tekru neɣ ad tseɣ tazeqqa, akken tella tezmert-is d yedrimen-is.

D timura deg ur telli tlelli i rennun tazarezt i wid ixeddmen deg unnar-nni n tɣamsa, d tallalt i tekmamt n code pénal : ad ilin di tegrurt-nni, ad xedmen din, ad zedɣen din, ad ččen din. Ma ffɣen ẓran-ten iaâssasen n udabu, ẓran wukud dduklen, ma kecmen akken nniden.

D inekraf nebla icuddan (otages).

D timura n diktaturt i yuɣen abrid-nni seg iseggasen n 1970, akked tmura i yesduklen business (tilelli n tedrimt, « jbed ad jebdeɣ ») akked war tugdut, war tilelli. Yiwet deg-sent d tamurt n Emirates i yebnan ‘’cité de l’information’’ di Doubai (2).

Asenfar/projet n tmurt n Lezzayer akken ad tebnu « cité des médias » idda deg ubri-nni n ugdal n tlelli, d abrid-nni n tgeldiwin n wagmuḍ aârab (Emirates, Qatar, Saudya…).

Di tsertit-nsen iddukel business akked war tugdut, war tilelli… akked trafik n ddaw ufus akked Wagner (3) d yal tibbandit nniḍen n umadal.

Ulac ayen d-isnulfa udabu n Lezzayer, idda kan di teqlat n tsertit-nni n taârabt-tinneslemt.

Amkan n uɣmis di Sustara, di Bab el Wed, di Wed Ucayeḥ !

Taɣamsa (aɣmis, TV, …) yeddren, mačči d tin ikesben tazeqqa tameqqrant. Tazmert tamezwarut d tin isbedden tilelli n yemdanen d tamezwarut akken ineɣmasen ad arun, ad inin ayen walan d tidet, deg ubrid n yiseɣ d tmuɣli-nsen, anda ‘’yal yiwen aqerru-s di tcacit-is’’. Agerruj-nsen d lman illan gar-asen akked d imezdaɣ n tmurt.

Aneɣmas issefk ad yili di tnemmast n tmurt-is, ad iddu gar yemdanen, ad isell i wayen illan di tmurt-is, neɣ di tmura nniḍen. Ur izmir ad yili yettwarez deg ibergen/leqser ameqqran deffir tibbura s iaâssasen. Amkan-is di Sustara, di Laâqiba, di Bab el Wed, neɣ di Wad Ucayeḥ

Di tmurt n Lezzayer ass-a, aneɣmas ur nelli d ilelli, yettwaqqen s yal asaḍuf/lqanun, ur izmir ad isnerni i tmurt-is. Mačči d ‘’cité des médias’’ i yessexsen i tmurt , d tilelli.

Wissen dɣa ma yenced-d udabu ineɣmasen yettwarzen ass-a di leḥbas n tmurt ?

Aumer U Lamara

Timerna / Notes :

1) Taɣamsa/taɣemsa : presse, information, médias ; aneɣmas = journaliste.

2) Cité des médias n Doubai :  https://www.wam.ae/fr/details/1395302884080

3) Mačči d ayen iffren : iqulab n wureɣ/lingots d’or d-ittwakren si Tefrikt s ufus n milice Wagner, abrid-nsen ikka si Doubai (Emirates), neɣ si Benghazi (Libya) i yeṭṭef jiniral Ḥaftar, syen d abrid ɣer tmurt n Russia.

Quitter la version mobile