AccueilIdéeTurart tulampikt n Lpari 2024 d nekni

Turart tulampikt n Lpari 2024 d nekni

Ass n 26 di yulyu Lpari mm leqwas tecbeḥ, tugar tislit, d tameɣra-s. Yal wa ansi i d yemgagi akken ad yeḥder i tmeɣra n wesmenzu n Turart tulampikt. Lpari tessemlal-d ugar n mettin n yegduden. Nnecraḥen akk wudemawen-nsen, d timlilit tagraɣlant n waddal.

Yal anaddal yebɣa ad yerbeḥ cciɛa i tmurt-is, i yiman-is neɣ a s-yesserbeḥ i win ifazen, i tt-yuklalen, ɣef wakka i tebna turart tulampikt tatrart i d yerra Ufransiw de Coubertin deg usaggas n 1894 ar wennar.

Yal agdud yekkin ira ad yesken idles-is, taɣerma-s… I nekni? Ass n 26 di yulyu i nezzeh wi ixaqen. Ttɛeddayent-id trebbuyaɛ yiwet yiwet s teflukin deg wasif n Seine. Rnant-d tahuski i Lpari, yella wayen ara teẓreḍ! Yella wayen ara tlemḍeḍ. Di temliliyin n waddal am tiyi, ulac miḥyaf, tella tegmatt, am tmura meqqren am tid meẓẓiyen, yal ta s wazal-is, yal ta tuḥwaj tayeḍ, inaddalen-nsent ad mlilen, ad mqenṭaren, ad mɛebbaren, win irebḥen yawi-tt, ama n tmurt mucaɛen ama n tin ur yettwasnen, leḥrara talampikit tezwar kra yellan. I tmurt-nneɣ amek? I tarbaɛt-nneɣ anda-tt? Yella kra i twalam nneɣ?

Di telmilit n waddal tagraɣlant am ta iwwi-d dakken s kra n tekti tasertant neɣ taɛdawit yellan ad qqlent merra di rrif, ad ttwattunt xerṣum ussan-nni n turart tulampikit (JO).  Maca llan kra n wuzligen yestufan, ggaren-d tikeccaḍin-nsen gar yejga. Sluɣuyen tamda. Ad qqimen alama d ass n tmeɣra, ad d asen a k-tt-rwin.

Ad smiren ssem-nni-nsen aqdim. A k-qqaren nekk ma ɣliɣ-d d unaddal ihin  neɣ n tmurt n leflantiya ur ttekkiɣ ara! Axaṭer agdud n leflani yettwaḥqer, yettɛedday fell-as lbaṭel! Ahat tegrem tamawt agdud-nni i ɣef heddren yekki di temlilit, netta yefreḥ yettu lhem-is, ur yessuter deg yiwen ad t-id iger di texnannast. Maɛna akka i d wid yestufan i ccwal, lehhin-d d wayen i ten-yexḍan, am wakken qqaren : tayaziṭ tettarew ayaẓiḍ iqreḥ-it uẓemmum-is.

- Advertisement -

I nekni s yiMaziɣen s umata amek? Anda i d negra? Anwa yeslan yes-neɣ? Deg wacu ara nekki? D wanwa ara nekki? Ma nekki s yisem-nneɣ neɣ seddaw tecḍaṭ n medden?

Lḥasun nekni ur nettwaɛreḍ ara, ur nekki wara, axaṭer ur nelli d agdud, ur nesɛi tamurt ur yelli win yeslan yes-neɣ. Ma yella kra n win d tin yesɛan cwiṭ deg uẓar-nneɣ ɣas yekki, ɣas yella di temliliyin tigraɣlanin maca seddaw n tecḍaṭ n wayeḍ, ya d Arumi neɣ d Aɛrab… Llan kra ara yenharwalen s wawalen-a yeɣra, a t-id qqsen, ulac fell-as. Ilaq cwiṭ n weskikeḍ, tikwal ɣas d ccuka, maɛna yif-itent ttexmam, ameyyez. Yal wa ad iwali s wallen-is, ad isel s imeẓẓuɣen-is ma yella kra n win i t-id ibedren di temliliyin tigraɣlanin n waddal neɣ n tdawsa… isem Umaziɣ ? Tidett kan, ur ɣ-d yewwi wara yakk umeddaḥ di teqsiṭ.

Timura ideg ttidiren Imaziɣen seg ilulufen iseggasen-aya, am Lmeṛṛuk d Lezzayer ass-a beddlent udem. Ass-a Tamazɣa s wudem unṣib qqaren-as Al Maɣrib neɣ akkya Al Maɣrib Al Ɛarabi. Tamazɣa neɣ Taferka Ugafa ismawen-a ttwattun, ttwameḍlen. Am win yebɣan neɣ am win ur nebɣi taceḍaṭ n taɛrabt-tineslemt terra tili fell-as. Udem unṣib n Lmeṛṛuk d Lezzayer d wa, d timura taɛrabin. Di tdukliwin d tuddsiwin n umaḍal akka i yersent tmura aya, d taɛrabin ddant d umaḍal aɛrab. Al Maɣrib yettqabal-it-id Al Macriq, i sin yid-sen ttaken-d amaḍal Aɛrab, mebla ma nettu Al Umma Al Islamiya, ma d ayen nniden akk d rrayeɛ. Atan ihi anda i d negra nekni s yiMaziɣen!  

Lezzayer tunṣibt tin n 1962 ar ass-a d taɛrabt, tesnernay di ccan-is. Isem n Lezzayer i d yekkan seg Ugellid Ziri mačči d wa i d yeskan udabu azzayri. Ar ɣur-s awal n Lezzayer yekka-d seg uẓar n ǧazira! Amzun akken tamurt n Lezzayer tecba tumurt tagrikit, tin yeččuren d tigzirin.

Adabu n Lezzayer yesbedd amezruy i yebɣa, win yebnan ɣef tkerkas! Udem yettak ar berra d aɛrab d ineslem, isem n Lezzayer yekka-d si lǧazira… atg. Ihi ass-a win yenwan dakken Azzayri d Amaziɣ d netta kan i yenwan! Ilaq-as ad yehṣu si kra n wayen yellan d unṣib di tmurt neɣ di berra ur t-ḥsiben d Amaziɣ. Di yal timlilit tagraɣlant  n waddal am les JO 2024 de Paris Azzayri d Aɛrab.

Tamurt n Lmeṛṛuk d yiwen n lqaleb i tesɛa ɣef wayen yerzan tamagit n tmurt, ur temgarad ɣef Lezzayer. Win yenwan ad d tefk Tgelda n Lmeṛruk lxir i Umaziɣ mazal-it yettargu. Ass-a ma temlalem-d AQbayli, ARifi ur d yeqqar nekk d AZzayri neɣ d AMeṛṛuki d azref, d tidett sari, ur yebɣi ad yili dayen ur yelli. Yebɣa kan ad yili s tmagit-is, ur yebɣi wara ad yili am wakken i t-yettmetil yinaw unṣib. Win mazal ur neẓri d acu i d  AZzayri, i  d Ameṛṛuki unṣib ass-a, ihi atan d Aɛrab yerna d Ineslem!

Ass-a necba igujilen wid akken yettnadin ansi i d frurin. Yal tikkelt nessekfal-d iẓuran imaziɣen i kra n unaddal, unaẓur, n umusnaw… yettwasnen. Ntekkes tugdi mi ara d naf yefka-yaɣ-t lḥal, yefruri-d seg uẓar-nneɣ. Ihi ula di turart-a tulampikt n Lpari 2024 nettnadi-d deg yal anaddal aẓar umaziɣ! Akka ara nkemmel ? Ahat dayen.

Win yebɣan Ɛli yarew-it-id. Win yebɣan isem-is, tamagit-is, annay-is ad ibin gar neɣ nnig wiyaḍ di turart tulampikt neɣ di yal timlilit tagraɣlant, iwwi-d ad yesɛu tamurt-ines d tamaziɣt, ad yili d agdud, am netta am wid nniḍen. Ur yettili d arbib, d takna, maca d bab n wexxam yerna rray d rray-is.

Farid Benmokhtar

LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici

ARTICLES SIMILAIRES

Les plus lus

Les derniers articles