30 juin 2024
spot_img
AccueilCultureDeffir n targit, taceqquft n umezgun s teqbaylit s yimenzayen igraɣlanen…

Deffir n targit, taceqquft n umezgun s teqbaylit s yimenzayen igraɣlanen…

Ilmeẓyen n Leqbayel seknen-d azal n umezgun s teqbaylit d akken yezmer ad d-yini kullec s tutlayt taqbaylit ass-nni n lexmis yezrin deg uxxam n umezgun Mélo d’Amélie deg temdint n Lpari, aya yessebgan-d askan n yidles d tẓuri tamaziɣt s yimenzayen igraɣlanen war leqyud d tlisa.

Ass-nni n Lexmis 27 di Yunyu ɣef 19ts tella-d teskant n tceqquft n umezgun s teqbaylit-nni tazwawt s ddaw n uzwel « Deffir n targit » i d-tessewjed tegrawt n CBF (1) neɣ s teqbaylit Aẓeṭṭa adelsan Asmazfransis.

Askan n usayes yella-d deg yiwet n tzeqqa icebḥen s waṭas deg temdint n Lpari Mélo-d’Amélie deg uɣlad wis sin n tɣiwant n Lpari.

Deffir n targit d taceqquft i d-uraren kraḍ n yilmeẓyen yessehraken s tderwect amezgun n teqbaylit gar-asen : Massinisa Hadibi d netta i d Ansari deg usayes(2), yella daɣen Sadek Nat Macahu d netta d-yuraren tamlilit n DOC, ma d Sirin Belkhouat i d-yuraren d Sirin.Tlata n yilmeẓyen-a d imejjayen n teqbaylit yettdawin tutlayt d usemhez n yidles d tẓuri akken ad yili d idles n umaḍal war tilisa d leqyud n yimenzayen-nni yeddurin tacḍaḍt n yifergan n tuddrin n -Ha-wagi d lɛib.

Ul n uḍris n deffir n Targit, d tilawt yeddurin targit! imi sin n yiwudam igejdanen Massi d Sirin urgan yiwet n targit rnu werğin myusanen deg ddunit, taggara ayen yeffren deffir n targit d akken ziɣen targit-nni d anza n watmaten d tegmat.

- Advertisement -

Yal wa yesteqsay, yessastan iman-is dacu-t ? d inallasen n yiderwicen, Massi la yessqizib-as i ddunit s urejrej d wumran, d tikti ɣer tfuɣalt i tsegray terẓeg n tayri, d ackunṭed deg uɣemlil yeggaren rrehba i yimeddaḥen n teɣzut, tayri-nni teğğa tmes mi ara truḥ akken ad texsi ad d-tessegri tasemmiḍt-nni i d-yeggar uḥeggan ifassen-is s tjujar, tayri-nni yettaran tebrekt d temlel neɣ ahat d anemgadal i iḥettben igenni s yitran.

Sirin tina akken werğin twala ddunit yeffɣen i tdeyyanit, ddunit-nni yettinigen deg ulezlez n yifurkan d tɣelluyt n tseḍwa-ines, tudert-nni yessidiren amdan s ṭṭmeɛ tin akken i yettaran ad yewzen iman-is s yiman-is, walaɣ-tt mi tettḥiz iman-is di rrif n ugendu am uclim-nni yeddem wassif, d targit yettnadin ɣef yimawlan d yinigan i iḥermen dderya deg uẓar, ɣas ulamma ma tessenṭaq ilel n ccah d yehwa-iyi !

D acu tettara tuttra i yijaluten deg yir taferka d wallaɣ n ccfawat ; dacu kan tunṭict n tidett, d nettat i tt-yettaran ɣer tilawt yeddren nnig n tezweɣ n ddunit. Doc: d aḥcayci kan, maca yettaked kra yimenzayen yettcerrigen asigna ddaw n yifer n uweɣzen, d tiẓin yessṭenṭucen tiderwect ikerzen d yessi-s taruka n llim, DOC yules-as-d i talsa talalit-is tis snat d txelqitin n ugama d tmanit, d tamuɣli n umdan ɣer tẓuriwin d yisnulfuyen n tmucuha iɣef yettaru.

Taceqquft-a n deffir n targit ma neɛreḍ ad tt-id-nessegzu s tmiḍranin n tesleḍmanin (psychanalyse/ ique) s tẓuri d usnulfu aseklan. Aḍris-a d umyi (mythe) n ddunit n sin wudmawen, udem amezwaru nezmer ad t-nessismel ɣer taggayt n teɣzut n yiḥulfan neɣ ad t-id-nini s tefransist ma icubba ɣur-s (une sorte d’un creuzet pectoral), tamiḍrant-a d tanulfut n yiḥulfan d wayen d-yettefɣen deg yiman; d tudert-nni n sin, talsalit, talalit d gmer n yixfawen gar yimdanen i ɣ-yecban !

Tudert yecban abernus amellal yessunuɣen ijeğğigen s yiḍuḍan n yinaẓuren n teklut, tudert n llufan-nni yesɛa umdan yal mi ara t-icudd ɣer yiman adaxli(3) d tudert-nni n udelwwec d ttuha n yisigen yettcebbiḥen tirga-s mi ara yeḍleq deg yirebbi n yemma-s.

Udem wis sin tress ɣef taggayt n teɣzut n ṭṭmeɛ d uɛebbuḍ (creuzet ventail) d laxert n zzman yerran kulci d asgelweḥ, d ṭṭmeɛ-nni i yettxemmimen kan d akken amdan d taɣessa n yigmamen d taffa n wusun(4), d llaẓ-nni yenwan d tawant, maca d llaẓ yeffɣen i tfelsafit n ccbaḥa d ugraraz n tmuɣliwin ɣer ddunit.

Ɣer taggara n yiwar, asayes yella d imgerrez d afelleq, aṭas n yimferğen i iḥemmlen amezgun i d-yusan akken ad walin tagrawt-a n umezgun imi uklalen annuz d yiseɣ, ɣas ulamma d ilmeẓyen maca tiktiwin i d-wwin ɣer umezgun dayen ur tennum ara teqbaylit tettwali isental s yimenzayen imaḍlanen(5) icudden ɣer talsa d tullya n yiman ɣer yidelsanen-nniḍen, limmer yeḥḍer-as Muḥend U-Yeḥya tili ḥsiɣ ad k-yini « D wagi i d amezgun, mebla rebbi ar d afelleq, si ikseṭra-wrdinar ».

Azzedine Abdous

[1] CBF- Réseau Culturel franco-berbère

[2] Metteur en scène

[3] Introspection ; regarder à l’interieur de soi

[4] Asun ; ɣer yicelḥiyen neɣ isusiyen qqaren asun i Uksum/ asgt -Isan

[5] Imaḍlanen/ igraɣlanen : universel / mondial

LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici

ARTICLES SIMILAIRES

Les plus lus

Les derniers articles

Commentaires récents