26 C
Alger
vendredi 4 juillet 2025
AccueilCulturesDeffir n targit, taceqquft n umezgun s teqbaylit s yimenzayen igraɣlanen…

Deffir n targit, taceqquft n umezgun s teqbaylit s yimenzayen igraɣlanen…

Date :

Dans la même catégorie

Belghit et Sansal : deux fœtus d’un débat contradictoire sans cesse avorté

Deux hommes, deux paroles, deux chutes. Mohamed Lamine Belghit...

Boussad Berrichi : faire revivre Mammeri par le savoir et l’archive

Boussad Berrichi, écrivain et universitaire, s’impose depuis plusieurs années...

Djimi Mazigh, la voix libre de Tinibawin

Discret, exigeant, enraciné. Depuis plus de deux décennies, Djimi...

Israël : des ministres du Likoud appellent Netanyahu à annexer la Cisjordanie occupée

Des ministres proches de Benyamin Netanyahu le pressent d’annexer...

Tebboune ne peut pas et ne voudra pas gracier Boualem Sansal

Une info rapportée par Kamel Daoud ne laisse aucun...
spot_imgspot_img
- Advertisement -

Ilmeẓyen n Leqbayel seknen-d azal n umezgun s teqbaylit d akken yezmer ad d-yini kullec s tutlayt taqbaylit ass-nni n lexmis yezrin deg uxxam n umezgun Mélo d’Amélie deg temdint n Lpari, aya yessebgan-d askan n yidles d tẓuri tamaziɣt s yimenzayen igraɣlanen war leqyud d tlisa.

Ass-nni n Lexmis 27 di Yunyu ɣef 19ts tella-d teskant n tceqquft n umezgun s teqbaylit-nni tazwawt s ddaw n uzwel « Deffir n targit » i d-tessewjed tegrawt n CBF (1) neɣ s teqbaylit Aẓeṭṭa adelsan Asmazfransis.

Askan n usayes yella-d deg yiwet n tzeqqa icebḥen s waṭas deg temdint n Lpari Mélo-d’Amélie deg uɣlad wis sin n tɣiwant n Lpari.

Deffir n targit d taceqquft i d-uraren kraḍ n yilmeẓyen yessehraken s tderwect amezgun n teqbaylit gar-asen : Massinisa Hadibi d netta i d Ansari deg usayes(2), yella daɣen Sadek Nat Macahu d netta d-yuraren tamlilit n DOC, ma d Sirin Belkhouat i d-yuraren d Sirin.Tlata n yilmeẓyen-a d imejjayen n teqbaylit yettdawin tutlayt d usemhez n yidles d tẓuri akken ad yili d idles n umaḍal war tilisa d leqyud n yimenzayen-nni yeddurin tacḍaḍt n yifergan n tuddrin n -Ha-wagi d lɛib.

Ul n uḍris n deffir n Targit, d tilawt yeddurin targit! imi sin n yiwudam igejdanen Massi d Sirin urgan yiwet n targit rnu werğin myusanen deg ddunit, taggara ayen yeffren deffir n targit d akken ziɣen targit-nni d anza n watmaten d tegmat.

Yal wa yesteqsay, yessastan iman-is dacu-t ? d inallasen n yiderwicen, Massi la yessqizib-as i ddunit s urejrej d wumran, d tikti ɣer tfuɣalt i tsegray terẓeg n tayri, d ackunṭed deg uɣemlil yeggaren rrehba i yimeddaḥen n teɣzut, tayri-nni teğğa tmes mi ara truḥ akken ad texsi ad d-tessegri tasemmiḍt-nni i d-yeggar uḥeggan ifassen-is s tjujar, tayri-nni yettaran tebrekt d temlel neɣ ahat d anemgadal i iḥettben igenni s yitran.

Sirin tina akken werğin twala ddunit yeffɣen i tdeyyanit, ddunit-nni yettinigen deg ulezlez n yifurkan d tɣelluyt n tseḍwa-ines, tudert-nni yessidiren amdan s ṭṭmeɛ tin akken i yettaran ad yewzen iman-is s yiman-is, walaɣ-tt mi tettḥiz iman-is di rrif n ugendu am uclim-nni yeddem wassif, d targit yettnadin ɣef yimawlan d yinigan i iḥermen dderya deg uẓar, ɣas ulamma ma tessenṭaq ilel n ccah d yehwa-iyi !

D acu tettara tuttra i yijaluten deg yir taferka d wallaɣ n ccfawat ; dacu kan tunṭict n tidett, d nettat i tt-yettaran ɣer tilawt yeddren nnig n tezweɣ n ddunit. Doc: d aḥcayci kan, maca yettaked kra yimenzayen yettcerrigen asigna ddaw n yifer n uweɣzen, d tiẓin yessṭenṭucen tiderwect ikerzen d yessi-s taruka n llim, DOC yules-as-d i talsa talalit-is tis snat d txelqitin n ugama d tmanit, d tamuɣli n umdan ɣer tẓuriwin d yisnulfuyen n tmucuha iɣef yettaru.

Taceqquft-a n deffir n targit ma neɛreḍ ad tt-id-nessegzu s tmiḍranin n tesleḍmanin (psychanalyse/ ique) s tẓuri d usnulfu aseklan. Aḍris-a d umyi (mythe) n ddunit n sin wudmawen, udem amezwaru nezmer ad t-nessismel ɣer taggayt n teɣzut n yiḥulfan neɣ ad t-id-nini s tefransist ma icubba ɣur-s (une sorte d’un creuzet pectoral), tamiḍrant-a d tanulfut n yiḥulfan d wayen d-yettefɣen deg yiman; d tudert-nni n sin, talsalit, talalit d gmer n yixfawen gar yimdanen i ɣ-yecban !

Tudert yecban abernus amellal yessunuɣen ijeğğigen s yiḍuḍan n yinaẓuren n teklut, tudert n llufan-nni yesɛa umdan yal mi ara t-icudd ɣer yiman adaxli(3) d tudert-nni n udelwwec d ttuha n yisigen yettcebbiḥen tirga-s mi ara yeḍleq deg yirebbi n yemma-s.

Udem wis sin tress ɣef taggayt n teɣzut n ṭṭmeɛ d uɛebbuḍ (creuzet ventail) d laxert n zzman yerran kulci d asgelweḥ, d ṭṭmeɛ-nni i yettxemmimen kan d akken amdan d taɣessa n yigmamen d taffa n wusun(4), d llaẓ-nni yenwan d tawant, maca d llaẓ yeffɣen i tfelsafit n ccbaḥa d ugraraz n tmuɣliwin ɣer ddunit.

Ɣer taggara n yiwar, asayes yella d imgerrez d afelleq, aṭas n yimferğen i iḥemmlen amezgun i d-yusan akken ad walin tagrawt-a n umezgun imi uklalen annuz d yiseɣ, ɣas ulamma d ilmeẓyen maca tiktiwin i d-wwin ɣer umezgun dayen ur tennum ara teqbaylit tettwali isental s yimenzayen imaḍlanen(5) icudden ɣer talsa d tullya n yiman ɣer yidelsanen-nniḍen, limmer yeḥḍer-as Muḥend U-Yeḥya tili ḥsiɣ ad k-yini « D wagi i d amezgun, mebla rebbi ar d afelleq, si ikseṭra-wrdinar ».

Azzedine Abdous

[1] CBF- Réseau Culturel franco-berbère

[2] Metteur en scène

[3] Introspection ; regarder à l’interieur de soi

[4] Asun ; ɣer yicelḥiyen neɣ isusiyen qqaren asun i Uksum/ asgt -Isan

[5] Imaḍlanen/ igraɣlanen : universel / mondial

Dans la même catégorie

Belghit et Sansal : deux fœtus d’un débat contradictoire sans cesse avorté

Deux hommes, deux paroles, deux chutes. Mohamed Lamine Belghit...

Boussad Berrichi : faire revivre Mammeri par le savoir et l’archive

Boussad Berrichi, écrivain et universitaire, s’impose depuis plusieurs années...

Djimi Mazigh, la voix libre de Tinibawin

Discret, exigeant, enraciné. Depuis plus de deux décennies, Djimi...

Israël : des ministres du Likoud appellent Netanyahu à annexer la Cisjordanie occupée

Des ministres proches de Benyamin Netanyahu le pressent d’annexer...

Tebboune ne peut pas et ne voudra pas gracier Boualem Sansal

Une info rapportée par Kamel Daoud ne laisse aucun...

Dernières actualités

spot_img

LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici