24 avril 2024
spot_img
AccueilPolitiqueEkkset akkin tilisa n tmara… Ekkset akkin ‘’Liga arabiya’’ !

Ekkset akkin tilisa n tmara… Ekkset akkin ‘’Liga arabiya’’ !

Tamazgha

Yiwet talast i yellan di Tmazɣa tameqqrant, d talast illan gar Libya akked Maser, akkin i Derna d Tobrouk  (1).

Tilisa yellan ass-a gar Libya akked Tunes, gar Tunes d Lezzayer, gar Lezzayer d Merruk, akked talast gar Merruk d Muritanya, akken llant d tilisa n tmara i sbedden ‘’igelliden’’ n tallit-nni n imenɣiyen, di ‘’leqrun n tillas’’ (les siècles obscures),  akken kan ad smeɣren akal-nsen d tezmert-nsen nitni. Ur llint d tilisa gar tmura yemgaraden deg wakal, deg yidles, deg umezruy neɣ tutlayt. Tamurt  n Masnsen d yiwet, seg yixef ar yixef.

Ma tella tdukli iwatan i tmurt n Lezzayer azekka, akken ad tezdi akked tmura nniḍen, ‘’am iḍudan ufus’’, d tin n Tamazɣa tameqqrant i d-yusan seg umezruy aqbur, seg yidles ; mačči d asḥerkel n tdukli ur nelli, ‘’Liga arabiya’’, ur nebni ɣef tidett, ur ngi azekka si 1940.

Tazzla ass-a ɣer « énième sommet de la ligue arabe’’ n tḥila gar tmura-nni, akken ad dduklen ad aâzlen wa neɣ win, akken ad nebcen akka neɣ akkin tamsalt n Palestine, tefka-d udem n tsertit n tmurt n Lezzayer : tamuɣli n udabu, d tin n yerbiben n wagmuḍ (des vassaux du Moyen-Orient), wid ur d-negzim timiṭ seg weḥḍun n taârabt-tinneslemt.

- Advertisement -

Ulac ɣur-sen tamuɣli tilellit (une vision autonome) si tmurt tamaziɣt tameqqrant n Tefrikt Ugafa.

Liga arabiya tlul-d di yiwet tallit i yezrin, d tin i teǧǧa tsertit iddan di tallit-nni n iseggasen n 1940. Si tazwara-s  tezgel, acku tebna ɣef ‘’uẓar’’ ur nelli. Tazzla n wass-a akken ad d-snekren alaxert, iban-d zun d tuzzya n tzizwit tadderɣalt : din kan.

Asalu n tsertit n Tamazɣa tameqqrant, si talast n Maser ar waman n Atlantik, d asalu ɣer  tewsimt/tribu tameqqrant ara yezdin 5 tmura, azal 10 M km² s tiniri, nnig 100 imelyunen n imezdaɣ. Mačči d taqwirt n sin iɣallen idis n taddart.

Di tsertit, llan sin iberdan, ttwassnen : ad yeg yiwen tasertit-is, s wayen illan deg ufus, neɣ ad iwwet akken ad d-yaf afud, akken ad iseddu tasertit-is ɣer zdat, akken iwata (2). Amezwaru d asḥerkel din kan, wis sin d tikli n yimmal, d tikli deg ubrid n umezruy.

Tamuɣli n yimmal tebna ɣef tmuɣli ɣer zdat (vision politique), tezwar-as tukksa n icuddan i yeqqnen imdanen isertanen/politique, terna-yas tmussni.

Tukksa n tlisa gar tmura n Tamazɣa izmer ad yili d asurif amezwaru akken ad tezdi tmurt, d yiwet, s wudem iwatan, syin ad d-frun iberdan n yal annar (fédération, …). Mačči d ayen illan d awezɣi, ɣas llan wuguren di yal tamurt.

Yiwet temsalt tefra : mačči d wid illan ass-a di yal adabu, di Libya, Tunes, Lezzayer, Merruk, Muritanya, ara yeddun deg ubrid amaynut n zeddi n Tmazɣa, maca ma yeldi-d tabburt yiwen si tama, izmer ad ikkes akukru i wiyaḍ,  akken ad gen asurif amezwaru. Ass-a, d akukru-nni i d cckal i paradigme amaynut.

Asalu i bennu n Tamazɣa tameqqrant zdat Urupa yedduklen (Union Européenne), ur izmir ad iddu akked yal tamuɣli n beṭṭu i yettenfufuden di yal tama. Tamsalt n temnaṭ n Asif Zeggaɣen (Seḥra n utaram/Sahara occidental) d yiwet deg-sent. Ferru n wugur-nni ad yili kan di zeddi n tmura, ad tebdd azekka di timanit-is, d tamnaṭ am yal tamnaṭ n Tamazɣa.

Asalu n bennu n Tamazɣa tilellit ur izmir ad iddukel akked tmuɣli n wid issarmen ad neqqen lebda d irbiben ɣer Liga arabiya… akked wid issaramen ad d-snulfun tilisa timaynutin di tmurt idduklen, tilisa gar Lezzayer d Tizi Wezzu, neɣ gar Batna d Seṭṭif, neɣ gar Metlili d Wehran…

D tidderɣelt, acku ur igi yiwen talast di tnemmast n wayla-s !

Mačči d ugar n beṭṭu i tesxes/teḥwaǧ tmurt-nnaɣ, d ugar n tegmatt ara yeddun deg ubrid n umezruy, di tmuɣli n Yugerten.

Tebrek d usemmiḍ n tesraft n Tullianum (3), ddaw tiɣremt n Roma, ad aɣ-ilin d azamul i usirem-nnaɣ, i tikli-nnaɣ yal ass ɣer tafukt n Tamazɣa.

Aumer U Lamara

Timerna / Notes.

1) Derna (adernu / iderna), d tamdint illan di Libya, idis n Tobrouk (Taberka),  ɣer talast gar Libya akked Maser ; mačči d Derna illan deg At Budrar.

2) Deux façons de faire de la politique : faire la politique de ses moyens ou bien donner les moyens à sa politique (ad tefkeḍ afud iwatan i tsertit-ik, neɣ ad tedduḍ kan akken tzemreḍ, s wayen illan) ?

3) Tullianum, d isem n lḥebs n Roma, anda i yettwaṭṭef, i yemmut Yugerten, si laẓ d usemmiḍ.

3 Commentaires

  1. Azul a Mas Aumer u Lamara
    Si lweqt n Masensen akw d Wekkus Amezwaru ar was-a, asif Lmuluca ttalast ger Lezzayer akw d Lemrruk. Amezruy akw timsalin yeḍṛan d Yugurten di lweqt-nni akw d Lamir Ɛabd al Qadder sin lqerun aya, qqarent-aɣ d yir ttagmatt ay ttagmatt n tmara, mačči ttilisa.

  2. M. Ulamara, il est temps d’aller au bout de votre raisonnement et de reconnaitre l’impasse et l’imposture de « Tamazight langue officielle en algerie ». Vous vous trompez et trompez vos lecteurs. Il ne passe un jour où l’algérie ne montre son rejet de l’amazighité. Cette algérie anti-amazighe que défendent que défendent la majorité des algériens ne peut être la nôtre. Nous avons trop perdu de temps dans les chemins sans issue. Il est temps d’aller vers la seule voie viable: celle de l’indépendance de la Kabylie. Faites un effort svp.

LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici

ARTICLES SIMILAIRES

Les plus lus

Les derniers articles

Commentaires récents