20 avril 2024
spot_img
AccueilIdéeYidir Imenfi

Yidir Imenfi

Kabylie ancienne

Yidir d yiwen illemẓi yeţidir di yiwet n taddert di lεarc Nat Mlikec, di zman-nni Fransa mazel testaεmmaṛ tamurt n Lzzayer.

Vava-s isem-is Muqṛan, d afellaḥ, yesεa lmal, yerna yessεa diɣ ddeqs n yigran, yelhad d wakal-is akken ilaq. Yidir yeţak-as afud i vava-s di tyesawt, di tyarza, deg-wafras n tfarkiwin d wayen nniḍen. Mi d-yebbweḍ lawen n lɣela, a ţ-id jemmεen s axxam, a d-kksen lεula nnsen, a d-kksen azel n inevgi n Ṛebbi, diɣ a d-rrnnun a d-kksen zariεa i wseggwas i d-iteddun, ayen i d-yeggwran a tawin ɣer suq n Tezmalt a tezenzen.

Yiwen wass deg-wass n suq, yiwen ucembbiḍ yusad a d-yeqqḍu ar Da Meqṛan. Yeççuṛ aḍelaε-is, yekker a d-iṛuḥ mebla ma ixeleṣ, yerna i sexxṣaṛ-as-d awal i Da Meqṛan. Yidir, iwala iεedda lvaṭel ɣef vava-s, dɣa ineggez ɣef ucembbiv-nni, yesɣli-t ɣer lqεa, i retεit s lbbunnyat ar wudem-is issfunnzer-it immaṛa, udem-is i teddu yakk d idamen. Alarmi s bessif i t-id kksen imseweqen ger ifasen-is.

Yuɣal suq din din yefra. Imsewqen, nnan-as i Yidir tura ɣas rrwel, neɣ ad assen ijjaddarmiyen ak rrefden. Yidir yeffk-aţ ţarewla, iεedda s axxam nnsen irrfed tamekkwḥelt n vava-s akk ţḥezzamt n ukkaṛṭṭuc, yuli s adrar.

Seg-wass n taluft-nni n suq, Yidir yeţidir s tufra. Ijjaddarmiyen d Icenbbiḍen sufɣen fell-as iqelaven. Yidir, tiẓgi teţak-it i tayeḍ, aεciw yeţak-it i wayeḍ, yefeɣ fell-as uvarreḥ, deg At Mlikec, deg At Aεbbes, deg Uqbu,… Yidir slan akk yi-s yemdanen. Uɣalen, sawalen-as Yidir Imenfi. Lqqwuyad d icenbbiḍen i kecmm-it-en lxuf. Ula d Lkulun-nni n uzaɣaṛ n la Summam diɣ tkecemit-en targgagayet.

- Advertisement -

Yidir, maççi d amesvateli, warǧin yeḥqqaṛ yiwen. Ssya ar da ad iṣṣub s tufra ar luḍa , a d-yawi ayen ara yeçç d wayen yaḥwaǧ, a d-yuɣal s adrar. Mi Yesla s Ucenbbiḍ neɣ Lqayed, yeḥqqar albεeḍ n yemdannen, a d-iṣṣub at yesexxwleε, a d-yeggal deg-s, warǧin yenɣa yiwen. Ula d Lkulun-nni n Luḍa n Ṣummam, uɣalen ur teţaggwaden-ara. A d-yass ad yawi ayen yebɣa, a d-rren iman-nnsen ur twalen-ara.

Acenbbiḍ-nni i g-sfunzar di suq, yaṛɣa fell-as yebɣa a t-id yeṭṭef, yefka fell-as ula ţajεelet i win ara s t-id yezenzen.

Yibbwas, yiwen umeksa yebbw-id s lexwbar i Yidir amek yakk i g-xeddem, yessen lawen gi d-yeţţṣubbu ar suq n Tezmalt…, yessen akk tikli-ines. Yesla s tejεelt i g-fka fell-as Ucenbbiḍ-nni, dɣa iṛuḥ ar ɣuṛ-s, yenna-yas :

– Ma d-iyi d-fkkeḍ tajεelt-nni si tṛeggmeḍ i win ak d-yemlen andda yeţili Yidir Imenfi, ak d-inniɣ annida, d amek i d-ikeççem ar suq n Tezmalt !

– Ma temmliḍ-iyi-d amek, ak fkkeɣ tajεelt s iṛeggmeɣ, ur ţuɣaleɣ-ara deg-wawal-iw!

– Ihi ass n suq, ruḥ ar wemkan leflani uqbel ad ɣllin yetran deg genni, arǧu-t dina ad yass.

Yeffka-yas tajεelt-is, ssyinna iruḥ ar Ijjaddarmiyen, yenna-yasen d acu is d-yenna umeksa-nni. Dɣa ijjaddarmiyen akk i Icenbbiḍen, xedmen-as taxazabit i Yidir. Deg wass n suq taṣebḥit zik, sireklind akk suq , uṛǧǧan alarmi i d yebbweḍ Yidir Imenfi, wehan akk fell-as tixwnefyac n tmeggweḥlin-nnsen, εegḍen-d fell-as, nnan-as:

– Sars tameggwḥelt-ik, rrfed ifassen-ik neɣ a nejved fell-ak!

Yidir iwala dayen, ur yezmmir d acu ara yexxdem, isars tameggwḥelt-is irrfed ifasen-is. Yusad Ucenbbiḍ-nni iseressl-it, yenna-yas :

–Twaleḍ, ṭṭfeɣ-k-id! Tura a ţţxelṣeḍ ayen ur teççiḍ!

–Teṭṭfeḍ-iyi-d tura, umaεna ur ţaggwad, am ass-a a d-yas wass-ik!

Yidir Imenfi, sεeddan-t d i çṛaε, ḥekkmen fell-as tleta iseggwasen n lḥevs.

Lεarc akk yemmuɣven. Da Meqṛan amzun yeɣli-d fell-as wedrar. Tazmmart teǧǧa-t, ur yezmir-ara a d-innɣec ula ţivḥirt n lebṣel yellan s daw waxam-is, dɣa yura-yas tabṛaţ i Yidir ar lḥebs, yenna-yas :

– Twaleḍ a Yidir a mmi! Ass-mi telliḍ yid-i nemmεawen ddunnit. Tura vava-k teǧǧa-t tezmmart, ula ţamazirt-nni gi n teẓẓu levṣel ur zmireɣ a ţ-nneɣceɣ!

Yidir, mi yeɣṛa tavṛaţ n vava-s yeɣli-d fell-as leḥzen, yeţţxemim amek i g-zzmerr a t-iεiwen. Dɣa tusa-t-id tikti. Yeẓṛa tivṛatin i t-id yeţawḍen, neɣ tid i g-cceggiε neţţa, qaṛen-tent iεesassen n lḥevs. Iεedda yura-yas tavṛaţ i vava-s, yenna-yas :

-A vava, ɣurek a ţţneɣcceḍ tamazirt-nni levṣel, neɣ as d-awiḍ afellaḥ ara ţineɣccen! Atan deg-s ay freɣ akk ayen akken twaleḍ yella gara-nneɣ!

Mi ɣṛan tavṛaţ-nni iεesassen, fkan-ţ ijjaddarmiyen. Ijjaddarmiyen, wehmen d acu i g-farr akka Yidir Imenfi di tmazirt-nnsen. Azekka-nni taṣevḥit, bwin yid-sen Icenbbiḍen, rrnnan ixeddamen s iqubac ẓedmen ar taddert n Yidir. Ssfaεffεen Da Meqṛan ameɣvun. Nnan-as :

– Andda-ka tella tmazirt gi tţeẓẓu-m levṣel ?

-Ţagi yellan s daw waxxam. D acu ara txedmem di tmazirt n levṣel a wladdi?

– Yah, tarriḍ iman-ik ur t waleḍ ara? A d-nesekkfel ayen akken tefrem keçç d mmi-k s daw wakel!

– A wladi ur tesεiḍ i nefarr nek d mmi di tmazirt agi, yehwa-yawen kan!

-Yah! i tevṛaţ agi ik d-iceggaε mmi-k, neɣ d lekdev? Susem, neɣ ak nnawi a ţarrnuḍ ar ɣuṛ-es ɣ er lḥevs!

Da Meqṛan ageswaḥ yuɣ-iţ mkkumda, yesusem. Nutnni bdan a taɣuzi, akal yellan s wadda rren-t-id s ufell-a. Fegllen akk tamazirt-nni, alarmi ţammeddit ur tesεiḍ i yufan, rrefden duzan-nsen ṛuḥ-en.

Da Meqṛan ur yefhim acemmek.

Kra bbwussan, Yidir yura-yas-d tavṛaţ i vava-s, yenna-yas

–A vava, a d-yilli εeddannen yemcumen-nni, feglen akk tamazirt-nni levṣel!. Ihi, tura tzemṛeḍ a ţeẓẓuḍ tiveṣlin-ik !

Alarmi d imiren i g-faq Da Meqṛan, acuɣaṛ Ijjaddarmiyen fegglen akk tamazirt-is. Dɣa yevda uẓẓzu n tveṣllin-is.

Win d-iεeddan ad yerr slam ɣef Da Meqṛan, ad s-yinni :

-Atan mazel-ik t zemreḍ a Da Meqṛan, mazel lbaraka!

– Ih a tarwa akka, ih! Deg-ul-is, yeqqaṛ-as : “ Tagi d lbaraka n Yidir-inu, a t iḥrez Ṛebbi! ».

Ahmed Aït Bachir

 

3 Commentaires

    • Mass Madani
      De grace soyez seculaire; vous avez ecrit une phrase et le nom de Dieu a apparu deux fois.
      On ne peut avancer vers l’universalite comme cela; ce meme concept que je crois vous cherissez.

  1. Azul a leflani – Ḥmed Ayt Lbacir

    Ttmax inek iyezzem am ifer n idles; qessiḥ-it am ifelfel nni i umi neqqar „ic n umaεiz“ … d lbarud s timmad-is, lḥaṣun.

    Mayella wayen i ad k-ed iwelleh rebbi, akken i as-inna Muḥend U Lḥusin, i Muḥend U Mḥend, γef akken i d-iwwi awal fell-asen Dda Lmulud deg yiwen deg idrisen ines i umi i iqqar: “yenna-ays Ccix Muhand”, ula ara trajuṭ, ad tεeṭleṭ, neγ ad terreṭ aṭar γer deffir.

    Nek, γas rnu iyi seg ass-a d asawen γer iqerrayen inek.

    Aru ! Aru ! Aru skud tettazal tala inek. Aman-is tteksen fad i win akked tin i umi teqqur taγect.

    Imi i ssuliγ taγuri n uḍris inek, teṭra yid-i am win i ffuden, iswa.

    Tira, γef ayen sneγ deg tγawsa ayi, tettunefk-ak

    Tanemmirt inek γef uḍris i d-turiṭ.

    Ssarameγ ad k-nγer tikkelt n iṭen, tin i d-iteddun.

LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici

ARTICLES SIMILAIRES

Les plus lus

Les derniers articles

Commentaires récents