19 avril 2024
spot_img
AccueilA la uneAnebdu n tmes : ur ntettu ur nettsamaḥ

Anebdu n tmes : ur ntettu ur nettsamaḥ

Le cimetière qi accueille les victimes des incendies au village d’Ikhlidjene

I yuɣen irgazen ur ttrun ! Anebdu useggas n 2021 amzun d winna n 1871, neɣ ugar. Yeḍra wehdum di tmurt n Leqbayel.  Wwten-tt tiyita usafu, afeddix tirɣi. Bɣan ad tenger, a nenger, neɣ ma nella a necbu iqeffafen, a ɣ-ksen am wulli.

Mi akka nugi a nefk mayna, mazal nezdi lqedd, iwwi-d a neḥsu imcumen-nneɣ ur rekkden ara. Gren-aɣ-d gar wallen-nsen; a ɣ-neqqen, a ɣ-sseknafen…

Ayɣer akka a ddunit ? D acu i sen-nexdem ? Ulac.  Anwa i neḥqer ? Ulac.  Anwa iwumi nekkes izerfan-is ? Ulac. Anwa iwumi nenna ruḥ, ffeƔ, uɣal ansi i d tekkiḍ ? Ulac.  Anecta merra yerna ur neslik ara ! Akka, skud nella ur gganen ara! Ihi, nella mazal a nili.

Anebdu n 2021 neɣ n 1871 ɛeddan s terɣi n tmurt n Leqbayel,  ǧǧan-d ccama ur nḥellu, yal tikkelt mi ara tt-nwali ad d nemmekti, a s-neqqar : ur nettruẓ ur nkennu.

Tikwal s kra i iɛeddan negguma a necfu ! Am unebdu n 2021 d ayen yessewhamen, tban ɛinani ansi i d tekka tiyita, maɛna ugint ad ldint wallen, cukkeɣ nečča leḥcic n tatut neɣ ahat nesɛa-t deg idammen. Nḥemmel ad d nsewway i wiyiḍ, ad ttneɛimen yes-neɣ icenga, nḥemmel a nettwiwwet… yerna d nekni i d Imaziɣen ! Nenwa ma necrek yid-sen taferka a ɣ-qilen, a ɣ-fken talwit, din akk i ɣ-truḥ.

Skud nxeddem yid-sen tettban-asen-d mebla lemziya, ɣef waya werǧin nnan-ɣ-d qqimt-d yid-neɣ, bnut-d yid-neɣ tamurt nḥerr-itt-id akken… Wid yettagaden deg-sen Rebbi ttaǧǧan-aɣ-d kra iɣessan, wama kifkif-iten merra, am imezwura am wid n wass-a, ur ɣ-qalen ara, fkan-aɣ times ara ɣ-yeččen, bnan-aɣ-d leḥbus  ttaččaren-ten s tlawin d yergazen n yiseɣ, seṛwan-aɣ tukksa n sser deg uzal qayli, hata wamek i ɣ-ttarran lxir. Ar melmi akka ? A nnger-im a taɣeddiwt!

- Advertisement -

Segmi i d tebda yemma-s n ddunit, yal mi ara nexdem lxir yettuɣal-aɣ d ixmiṛ. Ulac anwa i wumi ur nefki wara afud, tayet, tikti, taggara ad yeqqel fell-aɣ d waɣzen, d nnger ara ɣ-yesnegren. Bdu-tt-id si ṛṛumman, afud i sen-yefka Yugurten di Spanya. Tmanya n leqrun nuɣal almi i d Spanya s Tariq i yewwin lislam. Am Ikettamen i d yessekren tagelda Ifaṭimiyen yewwḍen Maṣer ternuḍ akin, kemmel-as leḥsab alama d Amussu aɣelnaw d tegrawla n 1954, d acu i ɣ-d iṣaḥen s Leqbayel d Yimaziɣen ? Ulac neɣ ayen yellan yif-it wulac. Am win yesmarayen udi ɣef ugudi.

Ugaɣ tewweḍ-d tsuta (lǧil) ara ixedmen ɣef teqbaylit, ara yezwiren deg yiman-is, mačči d lɛib win yezwaren deg yiman-is. Ahat d tasuta ur nettara i teɣri ideg ur tt-teɛni taluft. Ahat d tasuta ara-d yinin win yebɣan Ɛli yarew-it-id.

D tasuta ara-d yinin yal tamsalt ideg ara nekki,  ɣef ara nemmet, mi tekfa ilaq a nezwir miḥlal, neƔ ma ulac win i d yegren taffa ar wannar yesserwet-itt. Ahat d tasuta ara yezwiren deg umeyyez uqbel a neggez. Ma yella tasuta-aya ur d tewwiḍ ara, mazal a nettqabal times s ifassen d ilmawen, a ɣ-tesseknaf deg yexxamen-nneɣ, iǧadarmiyen a ɣ-ttawin ar leḥbus si tɣerɣert-nneɣ.

Iɛedda useggas, yezzi-d unebdu amcum, ad d rnun wiyiḍ, ttɣiḍen wid yemmuten, ahat ula d wid i d yeqqimen. Tasa la tneggi, s kra ɛzizen fell-as iruḥ. Tid d wid i d yeqqimen, wissen ma fkan leɛhed ur ten-tettun ara, ad azzlen fell-asen i wakken ur truḥun ara di tinna n lmektub,  taččart d wakka i yura di twenza. Wissen ma lhan-d yid-sen d twaculin-nsen akken ur ttruḥun ara d asfel ɣef wayen ur d-giren di tessirt.

Wissen ma nudan ɣef tidet, ɣef wanwa i tt-yessaɣen, i ten-yesserɣen neɣ lhan-d kan d twaɣit i sen-d sseḥlullin di Larebɛa almi ttun tawaɣit-nsen. Wissen aseggas-a ma ldint-id wallen n Leqbayel, myeɛqalen, myefkan tayet, zdin tagmat, mmektin-d merra tinna: gma-k d win akken i tjebbdeḍ yid-s azaglu. D win i d yekkren ɣef teqbaylit akken ad d yali wass fell-as. Wissen At yiseɣ ma ur ttmagaren ara s ubernus widen akken n lḥukuma wama iqeddacen-is nennum sirk-nsen.

Iɛedda useggas ad rnun wiyiḍ, ad kkiwen imeṭṭawen, ad d tiḥnin tasa,  maɛna ad qqiment ccfawat i lebda.

Farid Benmokhtar

Aselmad di tesdawit Paris VIII.

LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici

ARTICLES SIMILAIRES

Les plus lus

Les derniers articles

Commentaires récents

Kichi Duoduma on Bonjour Monsieur Trump !
Kichi Duoduma on Bonjour Monsieur Trump !
Qui est desparato ??? on Bonjour Monsieur Trump !
La Loi et la semblance de Loi on Bonjour Monsieur Trump !