Ass-nni n 5 yulyu 1962, nella di taddart, nessuli i tikkelt tamezwarut annay/taâllamt n tmurt n Lezzayer deg umraḥ n tala.
Tameddit, usan-d yemjahden, wten abarud di tejmaât ɣer igenni, s lmatrayuzat d-innulfan ussan-nni, « Mat chinoise ».
Niqal, numen tefra lgirra…
Izzi-d useggas… tebda lgirra nniḍen. Laâsker n Ben Bella kecmen-d tamurt, ifergan-nni n ubarbelli i d-izzin i temdint uɣalen-d ɣer imukan-nsen, iserdasen n ANP bedden di tebbura n temdint, imilisen tezzin d axatel di tzerbatin, iserdasen n PM (Police Militaire) teddun d adar, win d-ikkan gar-asen ad t-wten s tdebbuzin-nsen, ad t-seglilzen, d amɣar neɣ d tameṭṭut !
Tuɣal-d lgirra tis snat !
D asaru yeɣmin deg uqerru n uqcic ameẓyan, d aktay ur ntekkes.
Ass-a, d ass n 5 di yulyu 2025, 63 iseggasen deffir wass-nni deg nessuli annay n waggur d yitri. Acu i d-iqqimen ?
Deffir 1962, mačči d tudert i sarmen Izzayriyen deg iseggasen-nni n tmara, n ṭṭrad d yal tawaɣit, maca yekkes wugur ameqqran, tekkes temhersa/listiaâmer ɣef tmurt.
Akken bɣun ilin wuguren : adabu n néo-FLN n usekkak, adabu n laâsker n berra i d-ikecmen s ubarud akked idammen si Merruk d Tunes, imilisen n Ben Bella akked Boumediène, tawaɣit n « arabisation » n Ahmed Taleb Ibrahimi akked wid d-irnan deffir-s, asalu n nnger n « réforme agraire n usekkak akked industrie industrialisante » n icabcaqen, aselqem n txunit akked taârabt-tinneslemt i d-irnan 10 iseggasen n ṭṭrad mgal Izzayriyen… akken bɣun sberken tudert n Izzayriyen, maca ugur ameqqran ikkes, tamurt n Lezzayer ur telli ddaw udabu n ukulun !
Akken bɣun ilin wuguren, ur izmir yiwen ad iqren ‘’war tudert’’ n ddaw tamhersa/listiaâmer akked tin n Lezzayer tilellit.
Issefk ad teddukel tmuɣli ɣer yiswi yellan ɣer sdat : ad tezdi tmurt n Lezzayer akked tmura yellan idisan-is (Merruk, Tunes, Libya, Muritanya), acku deg umezruy-nneɣ, d yiwet tmurt, d tin ɣef immut Yugerten di tesraft n Tullianum di Roma.
Ma teddukel tmurt, uguren n kra n ijinariliyen, n tedbelt/administration n « bureaucratie », akked twekka n ixuniyen, azekka ad negren wakali. Ad d-ildi ubrid ɣer wubdis/luḍa n tmeddurt di tlelli. D asirem… d tasertit n usirem.
Annay amaziɣ innulfa-d, ibedd ass-a d assaɣ idis n wannay n waggur d yitri, zun d gma-s, d akniwen, d azamul i tikli deg ubrid n umezruy, ɣer yimal n Tamazɣa.
Mohia inna-d awal, ɣas s ttiha, maca yufa-t-id, iwata : di 1962, « Teffeɣ Fransa, tekcem-d Lezzayer » !
Aumer U Lamara