28 mars 2024
spot_img
AccueilIdéeAzekka, d ifergan n wuzzal/barbelés di Lezzayer  ? 

Azekka, d ifergan n wuzzal/barbelés di Lezzayer  ? 

S TMAZIƔT

Azekka, d ifergan n wuzzal/barbelés di Lezzayer  ? 

Adabu yerran  tamuɣli-s ɣer yir tazmert n tdebbuzin akked cckal di leḥbas n yelmeẓyen n tmurt, ur illi d adabu. 

Ilmend ad d-yerr tiɣri i wegdud d-ikkren s talwit si furar 2019 akken ad tbeddel tsertit n tmurt, netta yessuffeɣ-d tuccar-is. Azekka yezmer ad d-issuffeɣ ifergan-nni n wuzzal (fils de barbelés et chevaux de frise) n général Massu, wid-nni yettwakksen di 1962. 

Abrid i yuɣ udabu mačči d abrid. Am akken ulac adabu yeqqimen lebda ɣef yixef n ijenwiyen (1), win n Lezzayer  ur izmir ad yernu ugar mgal lebɣi n umur ameqqran n Izzayriyen.

Tiḥila akked tkerkas ur teddunt anda ẓran tura yemdanen ayen illan, di tallit n internet. Iseggasen n tkerkas zrin (‘’tadyant n Cap Sigli’’ di 1979, ‘’Leqbayel serɣen annay n tmurt, serɣen leqran…’’ di 1980, atg.). 

Ɣas ass-a yesnulfa-d ayen nniḍen : ‘’Rachad akked MAK organisation terroristes’’, d laâr kan i d-irna i yiman-is akken ad issezri iman-is di yir tagnitt. 

- Advertisement -

Tidett, ur izmir ad yerr ayen yemgaraden ɣer yiwen uqelmun : ma tiddukla n Rachad, tefka-d imɣi seg ukabar n FIS-GIA i yesnegren tamurt, i yeglan s tudert n nnig 200 000 yemdanen, akabar n MAK ur inɣi yiwen, ur illi deg ubrid n takriṭ. Mačči d ayen iffren, ulac ayen iffren. 

S tikli-ya, adabu ibɣa ad iwwet akka, ad iwwet akkin, zun d yiwet tyita, akken netta ad iqqim d amḥaddi di tnemmast. 

Tidett daɣ, adabu ur d-isnulfa amaynut. Di 1981yakan, adabu n Chadli Bendjedid iga tiḥila-nni : akken ad yerẓ amussu amagday / mouvement démocratique i d-ilulen si Tefsut Imaziɣen n 1980, netta irebba-d amussu n imeṭṭurfan inselmen (arabo-islamistes) di tesdawit n Lezzayer akked tesdawiyin timeqqranin nniḍen, seddan tidebbuzin akked ijenwiyen. D wid-nni i yenɣan anelmad Amzal Kamal di Ben Aknun deg wass n 02/11/1982, d wid-nni i d imeɣnasen imezwura n FIS kra n iseggasen ɣer zdat.

Tiḥila n udabu banent am uzal. Ass-a, ur izmir ad d-iffeɣ si tesraft anda iger iman-is, ma yeqqim s tmuɣli-ya. Abrid n tifrat illa, d ahrawan : d Asaka (2) /période de transition, akken ad ibedd udabu amaynut ur nbubb 60 iseggasen n twaɣit, akkend ad d-yuɣal laman ɣur Izzayriyen. D laman i d tagejdit. 

Acku ass-a, ɣur umur ameqqran n Izzayriyen : « Lezzayer tenza s wulac » (3), tella gar ifassen n la maffia, d wid n tmurt akked iberraniyen ixeddmen yid-sen. Wid yukren imelyaren i yellan di leḥbas ass-a, d aɣebbar s allen i wegdud, akken ad farsen wid yeṭṭfen adabu ass-a.

Awal i nsell yal ass deg ubrid, mačči d awal n wurfan kan, illa umur n tidett deg-s : « Lezzayer d laâr gar tmura ! ».

Ma yella uẓar n tmurt deg udabu, ad yeǧǧ azekka Izzayriyen ad ddun di talwit di Lezzayer akked yal tiɣremt, ad inin awal-nsen s tiɣri-nsen, am akken akk teddun di tmura n umaḍal. Ulayɣer d-issuffeɣ ifergan n wuzzal n général Massu akked Aussares !

A. U. L.

Timerna / Notes :

1) « On peut tout faire avec des baïonnettes, sauf s’asseoir dessus » (E. de Girardin, Talleyrand).

2) Asaka : gué de passage d’une rivière ; d abrid n tzegra si tama ɣer tama nniḍen deg wasif. Idda akken iwata di tsertit i ‘’transition politique’’.

3) Anda yella wawal-nni  n Yugerten, asmi iteddu ad d-iffeɣ si tiɣremt n Rome, izzi udem-is ɣer deffir, inna : « Tiɣremt n usekkak ! Ad d-yas wass n nnger-is asmi ad taf bab-is ! »/ « Rome, vile vénale, qui ne tardera pas à périr si elle trouve un acheteur / Verbem uenalem et mature perituram si emptorem inuerit).

Auteur
Aumer U Lamara, écrivain

 




LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici