19 avril 2024
spot_img
AccueilPolitique"Ddaw wakal n tmurt n Lezzayer, d akal n ...  !"

« Ddaw wakal n tmurt n Lezzayer, d akal n …  ! »

S TMAZIƔT

« Ddaw wakal n tmurt n Lezzayer, d akal n …  ! »

Mačči d awal i d-issuffeɣ yiwen umdan deg uqerru-s. Amdan-a (1) yura-d akken i yas-nnan ad yini, ad issuffeɣ awal : « ddaw wakal n tmurt n Lezzayer, d akal n Falasṭin ! » / « Sous la terre d’Algérie, il y a la terre de la Palestine ! ».

D awal iweznen (c’est un concept réfléchi, élaboré ; un chef-d’œuvre de la manipulation) !

Ma nessenqed-it wawal-a (décoder le message), nezmer ad naf anda i tessaweḍ tmuɣli n wid t-id-isnulfan, i wacu t-id-snulfan. Ayen i nufa nekkni : Izzayriyen/Imaziɣen d irbiben n tmurt kan i llan (ils sont illégitimes) ; ur llin di tmurt-nsen. Akal n Lezzayer (akked Tmazɣa) d ayla n wid illan deg wagmuḍ (Aâraben/Ifilasṭinen). 

S yiwen wawal, wten ad senhezzen ayen illan, ad kksen tamurt, ad glun s tlisa, zun d big-bang :

- Advertisement -
  • Kksen tamurt i yimawlan-is imezwura (déligitimation, dépossession),

  • Skecmen-d ayen ur nelli, zun tamurt n Falastin tessaɣ seg Agmuḍ Anemmas (Moyen-Orient) armi d Tafrikt Ugafa.

  • Saherwen tamurt n Falasṭin akken ad tefru temsalt yellan ass-a gar-as d Israël,

  • Fkan aẓar akked wakal ameqqran i taârabt-tinneslemt akked tmeṭṭurfit tineslemt.

Deg wayen iḍerrun ass-a deg umaḍal, izmer yiwen ad yefk tamuɣli ɣer wayen ad d-yasen ɣer zdat ma yesseḥrec allen-is yessenqed, ma yefka tameẓẓuɣt i wayen d-ittbanen, ɣas ma d ayen illan d ameẓyan, d asbecbec kan ; ɣaren-as s tefransist ‘’les signaux faibles’’. Tikli-ya d asenqed, mačči d asnulfu n wayen ur nelli, d awezɣi, neɣ d ‘’la théorie du complot’’.  

Amedya wis sin, yusa-d si tmurt n Saudya. 

Yiwen umsezruy (historien) n Saudya inna-d deg internet ayen ur d-nnin wiyaḍ, zun d amaynut yufraren. Acu i d-inna ? 

– « Anekcum n yinselmen ɣer tmurt n Spanya, d tamhersa n taârabt-tinneslemt ! » (la conquête de l’Espagne en l’an 711 est une colonisation arabo-islamique).

Gar Yizzayriyen i yeseddan awal-a akken ad iffeɣ ugar, yiwen ur igir tamawt ɣer wayen meqqren ur d-inni wemdan-nni : timura n Maser, Sudan, Tamazɣa (El Maɣreb) yerra-tent d timura taârabin ; ifra ssuq, iḥella-tent, zun ddant deg ucekkar n taârabt-tinneslemt. Mačči d lqella n tmussni, d tiḥila (manipulation de l’histoire) ; iwwet umsezruy akken ad yesaâddi ayen meqqren ddaw ucḍad n wayen meẓẓiyen, n wayen ibanen. I netta, akked wid i t-isqedcen, zun timura n Maser, Sudan, Tamazɣa (Libya, Tunes, Lezzayer, Merruk, Muritanya) d taârabin di lasel-nsent !

Taḥilett-a tettwassen si zik, d asmaâreq (la diversion et le fait accompli). Urar n usekkak deg umezruy illa si zik n zik. 

Ulac tamhersa ur newwit ad tekkes tamurt i yimawlan-is, ad tekkes idles akked tutlayt akken ad tefk aẓar di tmurt-nni. 

Di tallit n temhersa n Fransa di tmurt n Lezzayer (1830 – 1962), Fransa tessexdem yal taḥilett akken ad tbedddel udem i tmurt ; bdan si ‘’nos ancêtres les gaulois » deg uɣerbaz i yimeẓyanen, syin snulfan-d tasertit n ‘’tazzayrit tamaynut’’ (politique algérianiste) ; di tikli-nsen, wten ad qernen yal agdud d-ikecmen si 1830 (Alsaciens, Espagnoles, Maltais, Auvergnats, …) akked ‘’les musulmans’’ neɣ les ‘’Arabes’’ (ɣur-sen, imezdaɣ i d-ufan usan-d seg Agmuḍ), zun llan akk deg yiwet tasilt, ulac mmi-s n tmurt amezwaru, bab n wakal, ulac aberrani. Irumyen di tḥilett-nsen, zwaren yakan kksen amezruy n tmurt n Tmazɣa, kksen imezdaɣ-is, beddlen-asen isem akked lasel, dewlen-ten d Aâraben, d iberraniyen. Taggara n thilett : yal agdud illan (ansi yebɣu yusa-d), ad irnu ɣer tegrurt akken ad d-tlal ‘’Lezzayer tamaynut’’ i yeqqnen ɣer Fransa. Tagrawla n 1954 tessenger taḥilett-nni, texreb targit-nni.    

Asekkak deg umezruy n tsertit n taârabt-tinneslemt di tmurt n Lezzayer.

Taarabt-tinneslemt zdin-tt si tazwara di PPA-MTLD, di FLN akked yal adabu si 1962. 

I nitni, ulac amezruy n tmurt illan si nnig 30 n leqrun, ulac idles akked tutlayt n Tmazɣa. D amennuɣ aɣezfan n nnig 50 iseggasen i d-issawḍen tamaziɣt d tutlayt taɣelnawt di tmurt-is di 2002, akked tutlayt tunsibt di 2016. Ɣas akken, ɣezzif ubrid akken ad tekkes tfekkalt ɣef yidles d tutlayt tamaziɣt. 

Di tallit-nni n ṭṭrad n imeṭṭurfan inselmen n FIS – GIA (1992 – 2000), llan deg-sen imeɣnasen i yeddan deg ubrid ixulfen tasertit n taârabt-tinneslemt, akken ad fken azal i umezruy akked yidles n tmurt n Lezzayer… di terbut n tinneslemt. 

Nitni gan isem i yiman-nsen ‘’Izzayriyen’’ (El ǧezzara). Yiwen deg-sen yettwassnen, d Muḥemmed Saâid, inna-d deg yiwet temlilit di taddart-is : « d nekkni, s tinneslemt, ad d-iḥyun tamaziɣt ! ».

Imeddukal-nsen i yeqqnen ɣer tgeldiwin n Emirat, Saudya d Qatar, ur ten-ǧǧin ad ddun deg ubrid-nni, taggara qeṭṭan deg-sen, nɣan-ten akken akk llan, am Muḥemmed Saâid, am wid i d-isnulfan MIA (Mouvement islamique amaziɣ). Tidett tban-d : ulac tasertit taârabt-tinneslemt berra n taârabt-tinneslemt, am akken ur ittwaqbel wayen nniḍen. 

Taârabt-tinneslemt akked tmeṭṭurfit tineslemt rrant tiṭ ɣer tmurt n Leqbayel (Kabylie).

Tagrawla n talwit n furar 2019 teldi-d asalu i tlalit n Lezzayer tazzayrit di tnemmast n tmurt tameqqrant, Tamazɣa tamaziɣt. Iban-d d asalu ur nelli d awezɣi, acku di yal tama n tmurt, di yal tiɣremt, d yiwen ubrid, d yiwet tiɣri n ugdud. Anwa ur nesli i tiɣri ‘’Qsenṭina Imaziɣen’’ ?

Ass-a, inekraf/imeḥbas iqublen adabu llan di yal tiɣremt, si Wehran ar Annaba. Amussu n hirak-tanekra issenhez ‘’akabar n taârabt-tinneslemt’’ (néo-FLN akked ikabaren n tinneslemt). Annay amaziɣ irrefref si Wehran ar Annaba.

Akken ‘’akabar n taârabt-tinneslemt’’ ad d-yerr tiyita, taggara ad iwet ad yerẓ tanekra, akken llan imeɣnas-is sdduklen tiyita-nsen ɣef tmurt n Leqbayel. Nwan ma sekcem-as tawekka, hudden amussu, ad inger hirak-tanekra. Ass-a, tikli n udabu akked ikabaren-nni, yiwen yissew-nsen, yiwen ubrid-nsen, taggara teddukel tcemlit-nsen. Yal ass, anwa ara sqedcen akken ad inbec ‘’tasna n wareẓẓen’’ (blad Qbayel), akken ad texlu. 

Tasuddest/stratégie n ‘’ukabar n taârabt-tinneslemt’’ tban am uzal : ad wten ad gen talast neɣ iɣisi gar tmurt n Leqbayel akked tmurt n Lezzayer, zun mačči yiwet tmurt (objectif : isoler la Kabylie). Mačči d beṭṭu n wakal kan, d taruẓi n usɣen illan gar imezdaɣ akka d wakka, akken ad fken udem amaynut i wayen sarmen ad yili,

  • Tamurt n Leqbayel, d tamurt iman-is, ur telli d aḥric n tmurt n Lezzayer, imezdaɣ-is ur llin d Aâraben, ur llin d inselmen, atg.

  • Tamurt n Lezzayer (iwumi d-tekkes timmist n ‘’Blad Qbayel’’) d tamurt taârabt-tinneslemt, s waẓar aârab, teqqen ɣer tmurt taârabt n Wagmuḍ (nation arabe).

Tasertit-a mačči d urar neɣ d aserkem n wallaɣ (ce n’est pas de la spéculation). D ayen illan. Awalen n imeɣnasen n taârabt-tinneslemt, si Londres neɣ si Lezzayer, akken ad snegren tamurt n Leqbayel, ur qqimen d awalen kan. Ayen i ssaramen azekka ad d-yaweḍ ‘’Halabja tis snat’’ (2).

Ayen illan d amaynut : 

Ass-a yeddukel usalu n ‘’ukabar n taârabt-tinneslemt’’ akked win n yal akabar i yettnaɣen ɣef timunent n tmurt n Leqbayel (MAK, AKAL, …) (il y a une convergence stratégique entre le parti arabo-islamiste et les indépendantistes kabyles, mais pas pour les mêmes raisons). Akken llan, issew-nsen yiwen : ad gen talast gar tmurt n Lezzayer akked tmurt n Leqbayel, maca mgaraden deg wayen i ten-isedduyen,

  • Akabar n taârabt-tinneslemt iteddu akken ad ikkes acengu d-ibedden deg ubrid (tamurt n Leqbayel tamagdayt) i bennu n Lezzayer taârabt-tinneslemt, di El Meɣreb El Aârabi’’,  tin ad iqqnen ugar ɣer tgeldiyin n wagmuḍ,

  • Ikabaren n tmurt n Leqbayel tamunant (MAK, AKAL, …), akken ad tbedd tmurt n Leqbayel deg yidles amaziɣ, s tutlayt tamaziɣt, tama n Lezzayer ur nefri.

Asalu n udabu yellan ass-a di tmanaɣt n Lezzayer imɣi-d si tsertit n taârabt-tinneslemt n FLN akked usalu n ‘’tamurt yiwet, tutlayt yiwet’’.  

Akken ibɣu yili, adabu yudes/iqreb ugar ɣer ‘’ukabar n taârabt-tinneslemt’’, ɣas mazal ur ikcim aḍar afus di tsertit-is, maca yefka afus acḥal n tikkal : taɣdemt n tmurt ur d-tgir d afrag zdat wawalen n Bengrina, Benzaïm akked wid d-inebbcen yal ass. 

Amedya n Libya d azamul,

Ayen i bɣan ad t-gen at ‘’ukabar n taârabt-tinneslemt’’ yella-d yakan di tmurt n Libya. 

Di tazwara n tnekra n ugdud mgal Kadhafi di 2011, tamurt n Cyrénaïque i yellan deg wagmuḍ, tebḍa ɣef yeḥricen nniden n tmurt n Libya n utaram (Fezzan, Tripolitaine). 

Si tazwara n tnekra, Cyrénaïque teɣli gar ifassen n Qatar akked igelliden nniḍen i yas-d-issawaḍen uzzal, tagella akked tedrimt, si mi ṭṭfen amafag n Benghazi ; d ‘’akabar n taârabt-tinneslemt’’ n din i d-isbedden jiniral Haftar, s tezmert tameqqrant n imenzan/mercenaires n yal tamurt, akken ad ikcem Trables/Tripoli, ad isddukel tamurt n Libya i lfayda n igelliden n wagmuḍ. Tuṭṭfa n Trables ad tili d tabburt akken ad kecmen azekka timura n Tamazɣa, yiwet deffir tayeḍ.

D tamurt n Lezzayer akked Terk i d-ibedden d afrag akken Haftar ur ikeččem Trables/Tripoli (3).

Di tsertit n taârabt-tinneslemt, adabu n Lezzayer ibedd di tnemmast n ubrid akken ad imil azekka ɣer tama anda yufa lfayda-s. Adabu ur d-iffiɣ si tmuɣli n taârabt-tinneslemt, akken ad yili d adabu n tmurt tamaziɣt, ur ikcim aḍar afus ddaw laânaya n tgeldiwin n wagmuḍ.

Maca, asddukel n tiddukliwin Rachad (FIS) akked MAK deg yiwen uqeffu, zun d ‘’tiddukliwin n trebrabt’’ (organisations terroristes), iban d taḥilett nniḍen akken ad ten-iger i sin deg ubrid n trebrabt (pousser à la faute), syin ad issefcel Tanekra-Hirak, taggara ad iseddu tafellaḥt-is ɣer zdat… ar d qqaren yinan/lebyur n petrol !

Aumer U Lamara

Timerna / Notes :

1) Amdan yuran awal-a d Azzayri izedɣen di tmurt n igelliden n wagmuḍ (Qatar, Emirats), d yiwen yettwaxellsen (mercenaire), yettaru akken ad iseddu la propagande n igelliden di ‘’Maghreb arabe’’.

2) Massacre de Halabja (Kurdistan irakien) : c’est un massacre par arme chimique de la population civile de la ville kurde de Halabja, ordonné par Saddam Hussein, dans la province d’As-Sulaymaniya. Il a eu lieu du 16 au 19 mars 1988, pendant la guerre Iran-Irak, après la chute de la ville le 15 mars 1988 aux mains des peshmergas kurdes. Environ 5 000 Kurdes périrent dans ces attaques chimiques au gaz perpétrées sous l’ordre d’Ali Hassan al-Majid (dit « Ali le Chimique ») par des chasseurs-bombardiers Mig et Mirage de l’armée irakienne. (source wikipédia)

3) Le 23 février 2011, la Cyrénaïque est le premier secteur de Libye à se déclarer en rupture de ban du pouvoir du colonel Kadhafi, lors de la révolte libyenne de 2011.

« Dans une interview accordée le 7 juin à la chaîne qatarie Al Jazeera, le président de la République, Abdelmadjid Tebboune a déclaré au sujet de la situation en Libye, que l’Algérie était prête à intervenir pour empêcher que la capitale Tripoli tombe entre les mains de ce qu’il a qualifié de « mercenaires », allusion aux troupes du général Haftar. Le chef de l’Etat a ajouté qu’ »on ne pouvait pas accepter qu’ »une première capitale africaine et maghrébine soit occupée par des mercenaires » (source : Algérie-eco.com, 22/06/2021).

Auteur
Aumer U Lamara, écrivain

 




LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici

ARTICLES SIMILAIRES

Les plus lus

Les derniers articles

Commentaires récents