29 mars 2024
spot_img
AccueilIdée"Imjahden" n… Château royal d’Amboise ! Amek d-ittlal usekkak deg umezruy

« Imjahden » n… Château royal d’Amboise ! Amek d-ittlal usekkak deg umezruy

Emir Abdelkader

 

Anwa Azzayri i yeẓran ass-a llan ‘’yemjahden’’ i yennuɣen, i yemmuten deg ibergen/château di Fransa, Château royal d’Amboise  ?

Di tadiwennit/interview n Emmanuel Macron, aselway n Fransa, ulac amaynut (1). Fransa teqqen allen-is ɣef izerfan di tmurt n Lezzayer, akken kan ad yaweḍ lgaz d pétrole s tawant ɣer tmurt n Fransa !

Maca tadiwennit ad d-teqqim d amedya yufraren deg wurar n usekkak akked txurdas deg umezruy n Lezzayer d Fransa.

- Advertisement -

Llum mačči ɣef uselway Emmanuel Macron ur nessin amezruy n tmurt-is akked tmurt n Lezzayer. Llum yella ɣef wid ikkaten ass-a ad sbedden bessif Abdelqader Bnu Hacem (1808-1883), d « agellid » n tmurt n Lezzayer.

Amek illa wawal (verbatim) ?

«Macron est interrogé sur la possibilité d’une cérémonie de recueillement du président algérien sur les sépultures des membres de la suite d’Abdelkader enterrés à Amboise, il a estimé que ce serait « un très beau et très fort moment » et qu’il le « souhaitait ».

Deg wawal-a, ma akka i tella temsalt, nezmer ad tt-nefhem :

  1. Abdelmadjid Tebboune iwessa Kamal Daoud akken ad issuter ttriḥ i Macron ma yezmer ad irzef ɣer Amboise ?

Ma d akka, Kamel Daoud yurar urar-nni n « petit télégraphiste d’Alger » (2), akken ad issiweḍ awal.

Ma s rray n uqerruy-is kan i tt-iga Kamel Daoud, tban anda tewweḍ tmuɣli-s : akken ad issali ccan n Abdelqader Bnu Hacem, ad issemɣer agraw n yemjahden ur nelli, « les faux moudjahids ». Ittwassen ubrid, d asekcem n usekkak deg umezruy n tmurt (tentative de manipulation de l’Histoire).

  1. Abdelmadjid Tebboune ur izmir ad issuter netta s timmad-is di Macron akken ad irzef ɣer Amboise, zun yezzwer « ballon sonde », s yiles n Kamel Daoud ?

Ma d akka, anda yella uneɣlaf n temsal n berra/ministre des Affaires étrangères n tmurt n Lezzayer ?

Tella temsalt nniḍen ur nessin ?

Abdelmadjid Tebboune n tiɣremt n Busemɣun, di tmurt n Wehran n wadda (sud-oranais). At Busemɣun llan di tnekra mgal imnekcem arumi, gar yemjahden n Abdelqader asmi yella yettnaɣ. Gar-asen llan At Tebbun, d tawacult tameqqrant n Busemɣun. llan wid immuten deg imenɣiyen. Izmer daɣ llan gar-asen wid iddan akked Abdelqader ɣer Château royal d’Amboise. Ma Abdelmadjid Tebboune ira ad d-izur azekka n jedd n jedd-is immuten din, izmer ad yerzef « en visite privée » ɣer Amboise. Macron d Daoud, ur ten-id-tessekcem temsalt-nni.

  1. Ma yella d tidett, Abdelmadjid Tebboune ira ad d-izur iẓekwan n twacult akked imeddukal n Abdelqader, wid-nni imeḍlen deg Amboise, mmuten din s waṭan neɣ s tewser, asmi zedɣen d tamara di tiɣremt-nni, gar 1848 d 1852, amek ara nẓer nekkni tamsalt ?

Ugur ameqqran di tadiwennit n Emmanuel Macron, mačči d ayen inna netta, neɣ d ayen inna s rray-is Kamel Daoud. Ugur ameqqran, d takti n El Muradya, ma yella d tidett. Amzun xussen imukan di Lezzayer n wid immuten ɣef tmurt n Lezzayer si 1830 armi d 1962.

Di yal taddart, di yal tiɣremt, di yal iɣzer, di yal tawrirt, di yal adrar, di yal tiniri, llan iẓekwan, llan yeɣsan n Izzayriyen yeɣlin ɣef tlelli n tmurt-nsen.

Maca, ulac wid yeɣlin ɣef tmurt n Lezzayer di tmeqbert n Amboise, ulac imjahden di Château royal d’Amboise, mi tekker tmes d ubarud di yal tama n tmurt n Lezzayer.

Yiwen ur iqebbel ass-a tikerkas i ttnawalen kra deg unnar n umezruy, akken kan ad selsen abernus n « ugellid » i Abdelkader Bnu Hicem, ɣas netta d tidett, innuɣ akken i yezmer acḥal d iseggasen, maca taggara yessers uzzal deg wass n 23 décembre 1847 (3).

Fransa tga-yas ccan i Abdelqader, tewwi-t ɣer ibergen/château ameqqran, s yisem n Château royal d’Amboise, netta akked twacult-is, akked imeddukal illan deg umennuɣ ɣer tama-s.

Fransa terna tefka-yas tadrimt tameqqrant n 100 000 francs i useggas. Azal-is ass-a, 60 M€ (settin imelyunen euros) i useggas, yuɣ igṭaren n wakal akked lfirmat di Damas, ččan warraw-is d warraw n warraw-is di budget n Fransa armi d-iseggasen-a ineggura  !

Taneggarut, mi yessers uzzal Abdelqader, icreḍ di Lamoricière (3) akken ad yawi deg yinig-is tawacult-is tameqqrant, akked yerfiqen-is. Maca, amur ameqqran n yerfiqen-is n tnekra ur ddin akked Abdelqader, kemmlen amennuɣ di tmurt-nsen, mmuten ɣef tmurt-nsen deg wakal-nsen.

Wid iddan ɣer Amboise, ffɣen annar n imenɣi s lebɣi-nsen, rewlen, ɣas ddren d imenfan, ur d-ssasen ara ass-a iseɣ ara sen-yerren tajmilt. Ulac tamurt ittarran tajmilt i wid irewlen deg yimenɣi ; di yal tamurt, ulac « la prime aux déserteurs ».

Ma tella tmerza n Abdelmadjid Tebboune ɣer tmeqbert n yemjahden, akken ad izur iẓekwan n wid immuten ɣef tmurt n Lezzayer, ad iffeɣ kan zdat tebburt n El Muradya, ad yaweḍ ɣer Villa Sésini, anda i ttwacudden, ttewten, ttwaâlqen, ttujerḥen, ttwanɣan Izzayriyen d izumal s ufus n les parachutistes n 1er REP n jiniral Massu.

D tin kan i d timerza n yiseɣ, mačči  d timerza n laâr ɣer tmeqbert n Château royal d’Amboise, di tmurt n Fransa.

Aumer U Lamara

Timerna / Notes :

1) A propos de l’interview du président Emmanuel Macron, Le Point du 11/01/2023, par Kamel Daoud. Extrait du commentaire AFP/Le Matin du 12/01/2023 :

« Interrogé sur la possibilité d’une cérémonie de recueillement du président algérien sur les sépultures des membres de la suite d’Abdelkader enterrés à Amboise, il a estimé que ce serait « un très beau et très fort moment » et qu’il le « souhaitait »… « Je crois que cela fera sens dans l’histoire du peuple algérien. Pour le peuple français, ce sera l’occasion de comprendre des réalités souvent cachées », dit-il encore.

Abdelkader (1808-1883) a été détenu dans le château royal d’Amboise avec plusieurs membres de sa famille et ses compagnons de 1848 à 1852. ».

Source : https://lematindalgerie.com/macron-je-nai-pas-a-demander-pardon-a-lalgerie/

https://lematindalgerie.com/les-non-dits-demmanuel-macron-sur-lalgerie/

2) « Petit télégraphiste de Varsovie », expression connue de François Mitterrand à l’encontre du président Valéry Giscard D’Estaing en 1979, lors de l’invasion de l’Afghanistan par l’URSS.

3) Pension octroyée au début par l’Etat français pour Abdelkader et sa famille : 100 000 francs par an. Equivalent en euros sur la base du franc de 1901 = 40 570 494,71 euros  ~ 41 M€. Pour 1847, elle correspond approximativement la somme de 60 millions €. Cette pension fut portée en 1855 à 150000 francs, soit ~ 90 M€ par an.

Source : https://www.insee.fr/fr/information/2417794

3) Extrait de l’ouvrage « Abd El-Kader », de Smaïl Aouli, Ramdane Redjala, Philippe Zoummeroff, éditions Fayard, 1994, pp. 383-384.

21 décembre 1847 , à la frontière algéro-marocaine. Abdelkader est pris en tenaille entre l’armée marocaine de Moulay Abdelhafid et l’armée française de Lamoricère. (ndlr).

« C’est aux Français qu’il décide de se rendre…Un vent très fort et une obscurité totale l’empêchent de formuler ses conditions, à savoir l’assurance écrite d’être transporté avec les siens à Alexandrie ou à Saint-Jean d’Acre (ville en Palestine ; aujourd’hui elle s’appelle Akko en Israël ndlr). Alors il appose son cachet sur une feuille de papier pour signifier qu’il donne mandat à deux khiala qu’il charge de transmettre sa requête au lieutenant  Ben Khaouia, lequel informe immédiatement Lamoricière. Ne pouvant, lui non plus, donner une réponse écrite, celui-ci lui fait parvenir son sabre pour marquer son assentiment. Le lendemain 22 décembre, Abd El-Kader lui fait apporter une lettre : « j’ai reçu le cachet et le sabre que tu m’as fait remettre comme signe  que tu avais reçu le blanc-seing que je t’avais envoyé […] Cette réponse de ta part m’a causé de la joie et du contentement. Cependant, je désire que tu m’envoies une parole française qui ne puisse être ni diminuée ni changée, et qui me garantira que vous me ferez transporter soit à Alexandrie, soit a Akka (Saint-Jean d’Acre), mais pas autre part. Veuillez m’écrire à ce sujet d’une manière positive […] Je te recommande de maintenir où elles sont les tribus qui se sont séparées de moi hier soir chez les M’Sirda […] Il y a dans ces tribus des affaires d’intérêt qui concernent moi et les miens, par exemple des esclaves, des chameaux, des mulets, des effets et des chevaux. Je désire donc terminer ces affaires par la vente de ces choses, alors ceux qui voudront venir avec moi dans l’Est (Orient) seront libres de le faire…

Lamoricère lui répond sur-le-champ : « J’ai ordre du fis de notre roi […] de t’accorder l’aman que tu m’as demandé et de te donner le passage de Djemaâ-Ghazaouat à Alexandrie ou Akka. On ne te conduira pas autre part. » […] Confiant dans ces promesses, Abd El-Kader dépose alors définitivement les armes le 23 décembre 1847 ».