26 avril 2024
spot_img
AccueilA la une1962 : teffeɣ Fransa, tekcem-d... la Ligue arabe ! (1)

1962 : teffeɣ Fransa, tekcem-d… la Ligue arabe ! (1)

 

Ben Bella

« Mačči akka i nɣil ad teffeɣ… ! », d awal n tuzzma i yenna yiwen seg imezwura-nni yekkren di tegrawla n 1954.

60 iseggasen deffir tedyant n wayen ittwassnen s « crise de l’été 1962 » (2), ugur ameqqran gar GPRA akked E.M.G. n Boumediène i yellan imir di Merruk, Izzayriyen ar ass-a mazal ttnadin tettren amek i tbeddel afus tegrawla di 1962, mačči d wid yennuɣen Fransa i ikecmen adabu n tmurt di Lezzayer !

Tamsalt tuɣ-d aẓar si tazwara.

Mi llan yemjahden n ALN ttnaɣen di tmurt mgal tazmert tameqqrant n Fransa, wid illan berra n unnar, ffren di Merruk akked Tunes, llan ttheggin anekcum-nsen ɣer Lezzayer.

- Advertisement -

Tasuddest/stratégie tella tebna, tefra si qbel 1954 di tmurt n Maser (3).

Si 1947 i d-tessekcem tuccar-is tmurt n Maser mi yas-sutren tallalt/aide wid illan din di Lqahira (Allal el Fassi, H. Bourguiba, M. Khider) akken ad nnaɣen Fransa ; syin ddan deg ubrid-nsen yimeɣnasen iwḍen deffir-nsen ɣer Lqahira si 1950 (A. Ben Bella, H. Aït Ahmed).

Ccert n Maser yefra : timura n Tefrikt n Ugafa ad kecment deg ugraw aârab (Ligue arabe), ad ddunt deg usalu n tsertit taârabt (3).

Tiyita taneggarut n Maser : ger 19 meɣres akked 5 yulyu 1962, Maser yefka-d ɣer Merruk d Tunes yal uzzal n ṭṭrad akked ikamyunen i l’Etat-Major n Boumediène, akken ad d-kecmen tamurt n Lezzayer, si Merruk akked tmurt n Tunes. Tadyant tettwassen. Adlis n Fathi al Dib (4), afesyan illan idis n Abdel Nasser, iṭṭef-d yal tadyant, ulac ayen iffren deg-s.

Gar ifesyanen-nni d-ikecmen di 1962 ɣer yidis n  Boumediène, llan wid d-iqqimen deg udabu n wass-a ; d tasertit-nsen i iteddun di tmurt n Lezzayer.

Ɣas rebban-d ixulaf n wid ara yeddun deg ubrid-nsen, di tsertit taârabt, maca ulac ayen ifran yenjer tikkelt deg umezruy. Akken tmal akka iḍelli, i tezmer ad tanef akkin azekka. D imdanen i tt-ittbeddilen.

Udem n Lezzayer n tidett, tin d-iqqnen seg umezruy n tmurt si lqern n Massinissa, akked d usirem n uzekka, ifka-t-id umussu n lhirak/tanekra si 2019 : d Lezzayer illan deg ugraw n Tefrikt n Ugafa, di talwit tama n Merruk, Tunes, Libya, deg ugama n Illel Agrakal (la mer Méditerranée). Mačci d tarbibt n tmura n Wagmuḍ aârab i tessarem la Ligue arabe.

D asalu-nni ara yefrun uguren imeqqranen n Tefrikt n Ugafa : uguren n Libya akked win n Asif Zeggaɣen/ Segyet el Ḥemra (Polisario), akked wuguren n yal ass di bennu n tugdut ɣef tgejda iwatan mačči ɣef tkerkas.

D tin kan i d tabburt n tuffɣa seg ugraw aârab, akken ad inin azekka warraw-nneɣ s tfenṭazit :

– «teffeɣ Fransa, tbedd Lezzayer deg Ugraw n Tmazɣa ».

Aumer U Lamara

Timerna / Notes.

1) Awal akken illa (Mohia) : « Teffeɣ Fransa, tekcem-d Lezzayer »  (d Lezzayer, akken tt-ibɣa Ben Bella akked Boumediène, mačči akken i tella s timmad-is).

2) «La  crise de l’été 1962 » : Le 30 août 1962, le colonel Boumédiène, avec l’accord de Ben Bella et du « Bureau politique », ordonne à ses troupes de l’ « armée des frontières » de marcher sur Alger. Les feïleks de l’« armée des frontières », avec leurs groupes motorisés, constituent l’avant-garde des colonnes qui convergent vers la capitale, commandés par Boumédiène, Ali Mendjeli, Tahar Zbiri et Khaled Nezzar du côté de Bousaada. Alors que la guerre civile se déchaîne, le peuple scande sur la route de l’armée des frontières « Sebaâ Snin Barakat ! » / « Sept ans, ça suffit! ».

Ferhat Abbas écrira plus tard : « Semant des cadavres sur sa route, Boumédiène faisait la conquête de l’Algérie. », et il ajouta :  « C’était la seule guerre qu’il fit. ».

Source : https://fr.wikipedia.org/wiki/Crise_de_l%27%C3%A9t%C3%A9_1962

3) Le concept de « pays arabes » et la « Ligue arabe » sont nés au Caire en 1945. En 1947, les nationalistes nard-africains en lutte contre le colonialisme français ont demandé au Caire l’aide des des nations émancipées du Moyen-Orient.

Le prix à payer exigé par l’Egypte et la Ligue arabe pour les assister politiquement, idéologiquement et militairement a consisté à ce qu’ils se placent sous la bannière du nationalisme arabe. Ainsi naquit au Caire en 1947, sous les auspice de la Ligue arabe, le « Bureau du Maghreb arabe », puis en 1948, sous la direction du chef berbère Abdelkrim el Khattabi, le « Comité de Libération du Maghreb arabe » in « Comment peut-on être berbère, amnésie, renaissance, soulèvements »,  ouvrage collectif, édition Riveneuve, Paris, p. 7, 2022.

4) « Abdel Nasser et la révolution algérienne », Fathi Al Dib, édition L’Harmattan, Paris 1985. (Major Fathi el Dib, était l’officier des services secrets égyptiens chargé de l’Algérie et des relations avec le FLN au Caire).

1 COMMENTAIRE

  1. c’est terrible ce qui nous arrivent a nous les Imazighen qui se respectent dans ce pays pris en otage par cette ligue kharabe mais il ne faut blamer que les Chaouis qui se sont ranges du cote de l’armee des opportunistes arabes stationnes a la frontiere en 1962.

LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici

ARTICLES SIMILAIRES

Les plus lus

Les derniers articles

Commentaires récents