20 mai 2024
spot_img
AccueilIdée"D adabu n yilfan !"

« D adabu n yilfan ! »

S TMAZIƔT

« D adabu n yilfan ! »

« Ih, d adabu n yilfan, nniɣ-ak ! ». D awal n taggara n yiwen i yessnen adabu n Lezzayer, i tent-iẓerren yal ass di tmurt-nnaɣ.

Tadyant iḍran d Walid Nekiche di lkazirna Antar (DGSI), akked wid akk am netta i yettwaɣen, i yessusem ur d-nnin, tefka-d udem n udabu n tidett, d udem aberkan ur teffren ‘’les discours’’ : ulac izerfan, ulac talast i tezmert n wid issexdam udabu si tazwara. Mazal-iten deg usalu n Gestapo. D ‘’aḥkim ur nesaâ aḥkim’’ !

Ayen d-ibanen ass-a, mačči d ayen d-ilulen di 2019. D ayen illan di 1962. D takriṭ/violence i d-wwin wid d-ikecmen si Merruk akked Tunes deg unebdu 1962. D tamehersa tamaynut, deffir temhersa n Fransa. D ayen iddan di yal tallit si 1962 armi d ass-a, s yisem n SM, n DRS neɣ s wayen nniḍen, abrid yiwen, adabu yiwen.

Imeɣnasen n PRS, n FFS i yettwaṭṭfen si 1963, deg ufus n commissaire Hamadache, mazal deg uksum-nsen iwecmen n la torture, mazal awcem ameqqran deg uqerru-nsen, d ayen ur zmiren ad ttun.

- Advertisement -

Wid yuzzlen ass-a ad qqimen akked udabu s yisem n FFS, akken ad as-gen tallalt i udabu-nni, ad irekkel akken ad yernu ad yidir ugar, issefk ad beddlen abrid, ur teddun d iqeffafen. Issefk ad ttren imeɣnasen n zik n FFS, ad aɣen asalu n yiseɣ n lḥirak/amussu tama n ugdud, mačči d ixsimen n ugdud.

Tiḥila n udabu banent-d am uzal, mazal ad d-snulfun. Yiwen yiswi-s : ad wten ad rẓen lḥirak /amussu n furar 2019. Ur as-zmiren ad t-qablen s tezmert, ɣas seddan taɣdemt akken ufan, tura sdduklen yal taḥilet, tikerkas akked yal axerwiḍ, di internet akked yeɣmisen, akken ad bḍun Izzayriyen idduklen, taggara ad d-qqimen nitni nnig ugraw, d imḥadden !

Ass-a, yal tigawt/action ad d-ikken seg udabu d taḥilett !

Di 1958, De Gaulle isnulfa-d ‘’Plan de Constantine’’ (1), d tahilett akked ad yerz tagrawla ! 

Tanekra n furar 2019 ur d-tlul akken ad ternu tazmert i texnanasin n udabu. Abrid-s d tiɣri n imelyunen n Izzayriyen : Ad kksen akk /  Yetneḥḥaw gaɛ !

Tisuraf-is frant, suɣen yis-sent Izzayriyen di yal tiɣremt : 

  • Ad ikkes udabu n ukaksiḍ, ad ibedd uwanek aɣarim (Etat civil et non militaire), ad tbedd Lezzayer tazzayrit,

  • Ad ittwakkes ukabar n FLN i yukren imakaren-is, ad d-iqqim yisem-is d amezruy, d azamul n yal Azzayri,

  • Ad d-ilint tefranin n tidett, tid ad ibnun adabu aɣarim amaynut.

Ɣas tadyant n waṭan n Covid ur ifri, furar 2021 d tamara ad issenhez  ugar adabu akken ad yaɣ tabburt s tin n talwit. Ur issarem yiwen ad terki am akken terki ɣur lǧiran-nnaɣ seg wacḥal iseggasen. 

Di tallit deg texleḍ tidett akked tkerkas, armi ur ishil ad ifren yiwen gar wayen illan akka d wayen illan akkin, imussnawen n tmurt issefk fell-asen ad d-gren afus di tegrawla n talwit, s yal tamussni-nsen. D tafat i ubrid ɣer zdat  i ggunin akk medden.

D tuttra i yellan si zik. Iqqim-d wawal di tmurt-nnaɣ, asmi yemmut umussnaw di 1901 (2). Usan-d akk ɣer temḍelt-is. Mi yemḍel umussnaw, isuɣ yiwen, inna : « Anwa ar  aɣ-imlen abrid tura ? ».

D asirem, d asalu iwumi nezmer, ma neddukel, akken azekka ad ikkes ‘’udabu n yilfan/yilfawen’’.

Aumer U Lamara 

Timerna/Notes :

1 Plan de Constantine : «Plan de développement économique et social en Algérie ») (1958-1961)

2) Tamettant n Muḥ At Lḥusin (Ccix Muḥend U Lḥusin), di 1901.

Auteur
Aumer U Lamara, écrivain

 




LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici

ARTICLES SIMILAIRES

Les plus lus

Les derniers articles

Commentaires récents