26 avril 2024
spot_img
AccueilIdéeGulleɣ ur ḥenteɣ, d nek i d aselway n tmurt n Lezzayer ! 

Gulleɣ ur ḥenteɣ, d nek i d aselway n tmurt n Lezzayer ! 

S TMAZIƔT

Gulleɣ ur ḥenteɣ, d nek i d aselway n tmurt n Lezzayer ! 

60 iseggasen deffir timmunent n tmurt di 1962, mazal-aɣ di tgallit !

Ur d-teqqim di tgallit n yiwen (1), akken ibɣu yili win innan, di tallit deg 45 imelyunen n Izzayriyen ẓran adabu n tmurt yella deg ufus n at ukaskiḍ si 1962.

D nitni i d adabu, mačči d yiwen nniḍen. Nnig 14 imelyaren US $ i sserɣayen yal aseggas, yiwen ur izmir ad t-id-yali wawal, sbedden win i yasen-ihwan d ‘’aselway’’, amzun d annay/laâlam n tebḥirt, kksen win i yasen-ihwan. 

Anwa ur nessin awal-nni n kulunil Tahar Zbiri, ameqqran n tserdast (chef d’Etat-Major), di 19 yunyu 1965, mi yekcem deg yiḍ ɣur Ben Bella, di La Villa Joly, inna-yas : « Barakat tmesxir ya si Ḥmimed ! ».   

- Advertisement -

Tamsalt n udabu n tmurt di 2021, ur teqqim di « nniɣ-ak, tenniḍ-i », neɣ di tgallit, « d nek i yesbedden wa neɣ win ». Timucuha-nni yezri wakud/lweqt-nsent. D tiḥila ur nefri yal tamsalt n tmurt, ass-a tekref tagecrirt. Mačči d aselway n Fransa, Emmanuel Macron, i d-isnulfan uguren yellan (2).

Anwa aɣerbal izemren ad iffer tawaɣit n inekraf di yal tiɣremt, tawaɣit n wid irewwlen yal ass di teflukin n waman, fkan aqerru-nsen i yiselman, tawaɣit n ibabaten d tyemmatin ur nezmir ad seččen ad sselsen akken iwata arraw-nsen ?

Adabu yekksen asirem i tmurt, itezzi itenneḍ si 1962, si tḥilett ɣer tayeḍ, si lmut ɣer tayeḍ armi snegren tamurt ɣef uẓar (3), ur illi d adabu. Sin wawalen iqerben, i nnan medden, d ‘’maffia’’ akked ‘’tamhersa tagensant/colonisation intérieure’’, ur sawḍen ad d-fken udem iwatan i ‘’udabu ukaskiḍ’’.

Tamurt mačči d ayla n ugraw, n twacult, n tiɣremt, neɣ n tesnakta/idéologie akken tebɣu tili. Tamurt n  tarwa-s akken llan, bennu-s iseggmen ad yili deg ubrid n tugdut, s tifranin di talwit ur ngi asekkak. 

Asurif-is amezwaru, ass-a, d tilelli n yemdanen yettwarzen ɣef tikta-nsen di leḥbas, ur nɣin ur ukiren.

Ayen nniḍen akk d tikerkas !

A.U. L.

Timerna / Notes :

1) Tadiwennit n Abdelmadjid Tebboune deg uɣmis almani, Der Spiegel, 5/11/2021. (Le Monde du 5/11/2021, APS 6/11/2021).

2) E. Macron a déclenché la colère d’Alger après des propos rapportés le 2 octobre par le quotidien Le Monde accusant le système « politico-militaire » algérien d’entretenir une « rente mémorielle » en servant à son peuple une « histoire officielle » qui « ne s’appuie pas sur des vérités »… Le président français avait également affirmé que « la construction de l’Algérie comme nation est un phénomène à regarder. Est-ce qu’il y avait une nation algérienne avant la colonisation française? Ça, c’est la question (…) ».

3) « Ulac aɣlan azzayri/la nation algérienne’’ ! (« il n’y a pas de nation algérienne, il n’ya que la nation arabe ». D tamuɣli n ‘’les nationalistes arabes’’, wid illan deg udabu di 1976, ɣer yidis n Houari Boumediène, mi llan ttarun tazrawt, avant-projet de charte nationale. (in ‘’J’ai vécu le pire et meilleur’’, mémoires de Md. Saïd Mazouzi, éditions Casbah,  Alger, 2015).

Auteur
Aumer U Lamara, écrivain

 




LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici

ARTICLES SIMILAIRES

Les plus lus

Les derniers articles

Commentaires récents